img211

Ścieki przemysłowe. Ich skład zależy od profilu produkcji i stosowanej technologii:

•    ścieki z przemysłu spożywczego, a więc z cukrowni, krochmalni, browarów, mleczarń i fabryk przetwórstwa owocowo-warzywnego, mają znaczne ilości łatwo dostępnych źródeł węgla, azotu i fosforu;

•    ścieki z przemysłu drzewnego lub celulozowo-papierniczego, chemicznego, galwanizerskiego, garbarskiego i innych są mało podatne na rozkład biochemiczny. Należą do nich celuloza, lignina, detergenty. Ponadto częste są związki o właściwościach toksycznych, jak: cyjanki, fenole, barwniki, sole metali ciężkich i inne.

Wody opadowe. Wody te spłukują nieczystości z ulic i placów, obfitują w dużą ilość zawiesin oraz komórek bakterii. Wody opadowe pochodzące z terenów rolniczo zagospodarowanych dostarczają do wód powierzchniowych, oprócz związków organicznych i mineralnych (związków humusowych, nawozów), znaczne ilości środków ochrony roślin, tzw. pestycydów, które odznaczają się silnymi właściwościami trującymi.

16.2. Mikroflora ścieków

Skład ilościowy i jakościowy mikroflory zmienia się w zależności od pochodzenia ścieków. Najwięcej mikroorganizmów znajduje się w ściekach bytowo-gospodarczych, gdzie dostają się wraz z odchodami i wydalinami ludzi oraz zwierząt, z płukania warzyw i owoców, prania bielizny, kąpieli itp. Są to przede wszystkim wirusy, bakterie z rodzajów Pseudomonas, Aeromonas, Bacillus, Enterococcus, Escherichia oraz grzyby, wśród których, oprócz typowych saprofitów, znaczną część stanowią formy chorobotwórcze. Przeciętnie 1 g masy kałowej człowieka zawiera 13 milionów bakterii z grupy fekal coli i ok. 3 miliony enterokoków, natomiast owca z 1 g fekalii wydala 16 i 38 milionów bakterii odpowiednio z grupy fekal coli i enterokoków. Wśród nich mogą być formy chorobotwórcze, np. Salmonella spp., Yersinia spp., Campylobacter spp., Clostridium perfringens, Clostridium tetani, Pseudomonas aeruginosa.

Mikroflora ścieków pochodzących z przemysłu chemicznego jest uboga ze względu na odczyn ścieków, metale ciężkie i inne związki toksyczne, np. cyjanki i chromiany. Ścieki te mogą zawierać substancje mutagenne i rakotwórcze. Największe zagrożenie dla środowiska naturalnego stwarzają ścieki z przeróbki ropy naftowej, węgla i drewna, barwników, detergentów, środków ochrony roślin, farb i lakierów, włókien i tworzyw sztucznych. Ocenę toksyczności ścieków przemysłowych przeprowadza się za pomocą odpowiednich testów. Wśród testów z wykorzystaniem bakterii najczęściej jest stosowany „Microtek’, oparty na zjawisku bioluminescencji mikroorganizmów. Ponadto są stosowane testy przeżywalności, testy oddechowe, a także wzrostu oraz aktywności enzymatycznej, ze szczególnym uwzględ-

136