img219

Beztlenowa przeróbka osadów odbywa się w zamkniętych komorach fermentacyjnych i prowadzi do powstania znacznych ilości metanu. Przemiany, które tam zachodzą, dzieli się na dwie fazy: fazę kwaśną i fazę właściwej fermentacji metanowej. W fazie kwaśnej następuje częściowy rozkład organicznych związków bezazotowych do kwasów organicznych. Białka ulegają hydrolizie i gniciu, z wydzieleniem siarkowodoru, peptydów i aminokwasów, amoniaku i dwutlenku węgla oraz cuchnących produktów rozpadu - indolu i skatolu. Podczas fazy kwaśnej pH osadów spada do ok. 5. W fermentacji kwasowej uczestniczą różne gatunki bakterii z następujących rodzajów: Pseudomonas, Alcaligenes, Flavobacterium, Escherichia, Enterobacter. Nagromadzone w tym czasie kwasy organiczne stanowią substrat dla bakterii metanowych z rodzajów: Methanobacterium, Methanosarcina i Methanococ-cus, które najchętniej korzystają z kwasów: octowego, masłowego i propiono-wego. Oprócz wymienionych kwasów, również alkohole mogą stanowić substrat i oddawać wodór, którym następnie bakterie metanowe redukują dwutlenek węgla do metanu. Z punktu widzenia higieniczno-sanitarnego jest ważne zagadnienie przeżywalności drobnoustrojów chorobotwórczych podczas fermentowania osadów ściekowych. Niestety okazuje się, iż mimo znacznie niższej wirulencji, bakterie patogenne zostają jeszcze przy życiu. Badania wykazały, że bakterie tyfusu, paratyfusu i czerwonki obumierają dopiero po 50-60 dniach przebywania w komorze fermentacyjnej. Warunki, jakie muszą być spełnione przy wykorzystaniu osadów ściekowych na cele nieprzemysłowe, określa Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska z 29.11.2002 r. (DzU, nr 212, poz. 1799).

Badania osadów ściekowych przeprowadza się z częstotliwością zależną od obciążenia oczyszczalni, wyrażoną liczbą równoważnych mieszkańców' (LRM - liczba wyrażająca krotność dobowego obciążenia oczyszczalni ścieków substancjami pochodzącymi od jednego mieszkańca):

•    raz na dwanaście miesięcy - przy LRM do 5 000,

•    raz na sześć miesięcy - przy LRM od 5 001 do 10 000,

•    raz na cztery miesiące - przy LRM od 10 001 do 100 000,

•    raz na dwa miesiące - przy LRM ponad 100 000.

Reprezentatywną próbkę osadu ściekowego do badań uzyskuje się przez połączenie i dokładne zmieszanie próbek pobranych w tym samym czasie z różnych miejsc danej partii osadu ściekowego. Ich liczba powinna wynosić co najmniej:

• 10 - przy objętości partii osadu ściekowego do 50 m³,

• 15 - przy objętości partii osadu ściekowego od 50 do 100 m³,

•    30 - przy objętości partii osadu ściekowego powyżej 100 m³.

Reprezentatywną próbkę gruntu uzyskuje się przez zmieszanie 25 próbek pobranych w punktach regularnie rozmieszczonych na powierzchni nie przekraczającej 5 ha, o jednorodnej budowie i jednakowym użytkowaniu. Próbki pobiera się z głębokości od 0 do 20 cm.

144