img682

194

-    rentę stałą - jeżeli niezdolność do pracy jest stała, czyli nierokująca odzyskania zdolności do pracy nawet po przekwalifikowaniu,

-    rentę okresową - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa, czyli istnieją jakieś rokowania odzyskania zdolności do pracy,

rentę szkoleniową - jeżeli zachodzi celowość przekwalifikowania ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.

Rodzaje rent przedstawia rys. 9.4.

Rys. 9.4. Rodzaje rent z tytułu niezdolności do pracy

Źródło: opracowanie własne na podstawie: 1. Jankowska-Jędrasik, Ubezpieczenie społeczne, t. II, s. 58.

Wymagane okresy zatrudnienia

Aby móc korzystać ze świadczeń przysługujących z tytułu ubezpieczenia rentowego, osoba zainteresowana musi posiadać określony staż pracy, na który składają się tzw. okresy składkowe i nieskładkowe. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. I pkl 2™, uważa się za spełniony, gdy okresy te wynoszą łącznie co najmniej:

^,H Ustawa z dniu 17 grudniu 1998 r. o emeryturach i rentach z luiiidtiszu Ubezpieczeń Spo tocznych.

1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,

-    2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,

-    3 lala - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lal,

-    4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,

-    5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, wa

runek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimna/jal nej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe⁵⁹.

/.osady obliczania rent z tytułu niezdolności do pracy

Podstawę wymiaru renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składek w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych następujących po sobie, wybranych przez ubezpieczonego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o rentę. Istnieje również możliwość wybrania przez ubez pieczonego do obliczenia podstawy wymiaru renty przeciętnej podstawy wymia ru składki na ubezpieczenie rentowe w okresie dowolnych 20 lat kalendarzu wych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

W przypadku osób, które nie ukończyły 30 lat, czyli tych, które nie mogą mieć ustalonej podstawy wymiaru renty z 10 kolejnych lat, do ustalenia podsla wy wymiaru renty przyjmuje się podstawę wymiaru składek za okres faktyczne go podlegania ubezpieczeniu. Na kwotę wypłacanej renty składa się część siała, nazywana również częścią socjalną oraz część indywidualna, zależna od długo śei stażu ubezpieczeniowego, na który składają się okresy składkowe i niesklad kowe uzupełniane w razie potrzeby tzw. okresem hipotetycznym. Sam sposób obliczenia wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy określa art. 62 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Npo lecznych. Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:

- 24% kwoty bazowej (/C7J),

po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych (,v), po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskladkowych (u.v), po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 75 lat okresów składkowych oraz nieskladkowych, przypadających od dnia zgło

VI

Ibidem, uii. 58 usl. V