IMG
73

prądową i ograniczoną prędkością spawania. Żużel tych topników odchodzi łatwo od spoin, które charakteryzują się dobrą jakością i właściwościami także w wypadku spawania wą-skoszczelinowego. Mimo że zalecane jest dla nich spawanie prądem stałym (niska zawartość wodoru w stopiwie), niektóre z tych topników mogą być także używane do spawania prądem przemiennym, a przez to również do spawania wieloma drutami. Topniki tego rodzaju jako fluorkowe zasadowe są zalecane do spawania wielowarstwowego, zwłaszcza gdy wymagana jest wysoka ciągliwość złącza. Dlatego też są zalecane do spawania drobnoziarnistych stali o podwyższonej wytrzymałości, stosowanych przy budowie zbiorników ciśnieniowych, elementów instalacji nuklearnych i konstrukcji morskich.

8. Topniki glinianowo-fluorkowe, zasadowe (AF)

Topniki tego rodzaju zawierają A1₂0₃ + CaF₂ > 70%. Są one stosowane przede wszystkim w kombinacji ze stopowymi drutami elektrodowymi do spawania stali nierdzewnych i stopów na bazie niklu. Topniki te nie wpływają na zawartość Mn, Si i innych składników stopowych w stopiwie. Z powodu dużej zawartości fluorków wykazują one dobrą zwilżalność i zapewniają korzystny wygląd lica spoiny. Przy ich stosowaniu wymagane jest wyższe napięcie luku niż dla topników glinianowych zasadowych.

9. Topniki fluorkowe zasadowe (FB)

Topniki te charakteryzują się dużą zawartością składników zasadowych: CaO + MgO + CaF₂ + MnO > 50%, Si0₂ < 20% oraz CaF, >15%. Oddziaływanie metalurgiczne tych topników jest właściwie neutralne, lecz możliwe jest także wypalanie się manganu. Dlatego też zaleca się stosowanie ich w kombinacji z drutami o podwyższonej zawartości manganu, na przykład S3. W wyniku wysokiej zasadowości żużla otrzymuje się spoiny o niskiej zawartości tlenu i wysokiej czystości metalurgicznej. Można także uzyskać wysoką ciągliwość stopiwa w bardzo niskich temperaturach. Zasadowy charakter i niska lepkość żużla powodują, że topniki te wyróżniają się takimi właściwościami spawalniczymi, jak ograniczona obciążalność prądowa i prędkość spawania. Żużel ten odchodzi łatwo od spoin, a wykonanie poszczególnych ściegów jest prawidłowe nawet przy spawaniu wąskoszczelinowym. Mimo że zalecane jest spawanie prądem stałym (niska zawartość wodoru w spoinie), niektóre topniki tego rodzaju mogą być także stosowane w wypadku spawania prądem przemiennym, w tym również wieloma drutami. Topniki te zalecane są do spawania wielowarstwowego, zwłaszcza gdy jest wymagana wysoka ciągliwość złączy. Dlatego też stosuje się je do spawania drobnoziarnistych stali o podwyższonej wytrzymałości, na przykład przy budowie zbiorników ciśnieniowych, elementów instalacji nuklearnych i konstrukcji morskich. Tego rodzaju topniki mogą być stosowane także do spawania stali nierdzewnych i stopów na bazie niklu.

4.7.3. Procesy metalurgiczne podczas spawania lukiem krytym pod topnikiem

Żużle powstałe z topników kwaśnych stosowane do spawania łukiem pod topnikiem zawierają nieznaczne ilości tlenków żelaza. Głównymi aktywnymi tlenkami topników kwaśnych są tlenki MnO i SiO„ reagujące z ciekłym jeziorkiem spawalniczym proporcjonalnie do ilości MnO i Si0₂ w żużlach.

183