IMG00

Rys. 5.6. Schemat dendrytu

Rys. 5.7. Wygląd dendrytu (ze zbiorów Janusza Stępińskiego)

W metalach o sieciach sześciennych przestrzennie i ściennie centrowanych wzrost den-drytyczny odbywa się w kierunkach trzech wzajemnie prostopadłych osi głównych <100>, w strukturze heksagonalnej zwartej - w kierunkach <10l0>, natomiast w tetragonalnej przestrzennie centrowanej - w kierunkach <110>.

5.2. Krzepnięcie stopów

5.2.1. Krzepnięcie równowagowe i rozkład domieszki przy krzepnięciu

Krystalizacja stopów różni się istotnie od krystalizacji czystych metali. Różnica polega na odmiennych stężeniach faz stałej i ciekłej współistniejących ze sobą w procesie krzepnięcia. Analizę rozkładu domieszki można najprościej przeprowadzić na wyidealizowanym przykładzie układu podwójnego, w którym likwidus i solidus są liniami prostymi (rys. 5.8).

Miernikiem różnicy stężeń jest tzw. współczynnik rozdziału k₀. Współczynnikiem równowagowego rozdziału k_a nazywamy stosunek koncentracji domieszki w' fazie stałej C_s do jej koncentracji w fazie ciekłej C_L, w czasie, gdy obie fazy znajdują się w równowadze:

^r = K    (5.5)

Przy założeniu, że linie likwidus i solidus są prostymi, k_Q jest niezależne od stężenia i charakteryzuje typ wykresu równowagi, tzn. odległość między liniami likwidus i solidus. Dla wykresu przedstawionego na rysunku 5.8a współczynnik kątowy pochylenia linii likwidus ni, < 0 i k₀< 1, a dla wykresu z rysunku 5.8b, m_L > 0 i k₀ > 1. W stopach tworzących pierwszy typ wykresu równowagi w czasie krzepnięcia faza ciekła wzbogaca się w domieszkę, a w stopach z drugim typem wykresu - w rozpuszczalnik (składnik podstawowy).

210