IMG28

Obszar starzenia po zgniocie położony jest bezpośrednio za obszarem rekrystalizacji. Obszar ten w procesie spawania jest nagrzewany do temperatury 20(K400°C. Stal uprzednio odkształcona i nagrzana do tego zakresu temperatur ulega starzeniu po zgniocie. Objawami starzenia są ponowne pojawienie się wyraźnej górnej granicy plastyczności, niewielki wzrost twardości i wyraźny spadek plastyczności, a szczególnie udamości. Ponieważ stal nagrzana do tego zakresu temperatur pokrywa się niebieskim nalotem, często obszar ten nazywany jest obszarem kruchości na niebiesko. Nazwa te nie jest jednak poprawna, gdyż pojęcie kruchości na niebiesko wiąże się ze wzrostem kruchości w czasie odkształcania w tym zakresie temperatur, która to kruchość znika po ochłodzeniu do temperatury otoczenia. W wypadku starzenia po zgniocie obniżenie plastyczności jest natomiast trwałe. Struktura takiego obszaru obserwowana za pomocą metod metalograficznych nie różni się od struktury materiału spawanego (materiału rodzimego).

W stalach niskowęglowych martenzyt w SWC w zasadzie nie występuje. Jednakże w stalach średnio- i wysokowęglowych oraz niskowęglowych spawanych skoncentrowanymi źródłami energii w spoinie i w SWC martenzyt występuje. Przy bardzo szybkich cyklach cieplnych podczas spawania laserowego czy spawania pod wodą, kiedy to przemiany fazowe nie zachodzą do końca, w strukturze można zaobserwować wyraźnie odznaczający się obszar austenitu niejednorodnego. Ochłodzenie takiej struktury powoduje otrzymanie niejednorodnych obszarów ferrytycznych i perlitycznych (rys. 8.52a). Obszar SWC nagrzany do zakresu temperatur Ac,+Ac₃ i następnie szybko ochłodzony charakteryzuje się tym, że austenit przy dużej szybkości chłodzenia prawie

Rys. 8.52. Struktura strefy wpływu ciepła stali niskowęglowej spawanej pod wodą: a) struktura fcrrytyczno-perlityczna powstała z obszaru niejednorodnego austenitu, b), c) struktura ferrytyczno--martenzytyczna lub ferrytyczno-martenzytyczno-perlityczna po chłodzeniu z zakresu temperatur Ac_t+Ac₃, d) struktura obszaru nagrzanego nieznacznie powyżej temperatury Ac,. Widoczna częściowa przemiana ziaren perlitu w austenit i austenitu w martenzyt, P - perlit, M - martenzyt

438