IMG15

6.11. Zmiany ilościowe mikroorganizmów w czasie kompostowania

Zmiany te zależą głównie od dwóch czynników: temperatury oraz dostępności materii organicznej w kompostowanym materiale. Temperatura jest narzędziem procesu kompostowania. Powoduje nie tylko zmiany ilościowe i jakościowe mikroflory w tym procesie, ^dlejtatóesterjilzacŁs^rodiiktu^akTO jest kompost. Kompost jest wolny od patogenów, organizmów niepożądanych, nasion chwastów oraz wielu substancji toksycznych. Tabela 6.6. podaje liczebność dwóch grup mikroorganizmów biorących udział w procesie mineralizacji i humifikacji materii organicznej: bakterii, w tym niezależnie promieniowców należących do domeny Bacteria, oraz grzybów pleśniowych. Z pobieżnej analizy danych tej tabeli wynika, że najbardziej istotne w procesie kompostowania wydaja się mikroorganizmy fazy termofilnej oraz fazy schładzania (faza równowagi oraz dojrzewania kompostu), w której zachodzi dalsza degradacja polimerycznej materii orga-

___oicznej. oraz resynteza skladników-huałusu.»W-swowym gaś materiale przed kompostom *"

waniem (w 1 g) znajduje się 10⁶ grzybów mezofilnych oraz 10³—10⁶ grzybów termofilnych.

Tabela 6.6. Liczba mikroorganizmów w czasie kompostowania tlenowego (wg: Sylwia. Fuhrmann, 1999)

Grupę mikroorganizmów	Faza mezofllna (temp. <40°C)	Faza termofilna (temp. 40-70°C)	Faza schładzania (temp. 70°C - zimno)
Bakterie
mezofilne	10*	10®	10^11
termofilne	10^4	10®	10^7
Promieniowce
termofilne	10^4	10®	10®
Grzyby
mezofilne	10®	10*	10®
termofilne	10®	10^7	10®

Tabela ta jest cytowana we wszystkich prawie opracowaniach dotyczących mikrobiologii kompostowania, choć była opracowana w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku, gdy liczebność mikroorganizmów była szacowana na podstawie liczby kolonii mikroorganizmów wyrosłych na podłożach zestalonych (tzw. hodowalne). W tabeli tej nie podano temperatur pobierania prób do analiz mikrobiologicznych.

Na początku badań (to) w gramie materiału kompostowego przy podstawie logio było 9,4; 8,8 i 7,3, odpowiednio: bakterii, promieniowców i grzybów. Liczba mikroorganizmów spadała gwałtownie, kiedy temperatura w kompoście osiągnęła 70°C. Jednak, po obniżeniu temperatury, znów rosła liczba bakterii i promieniowców. Grzyby wydają się bardziej wrażliwe na wysokie temperatury, a wiele z nich jest eliminowanych w temperaturze powyżej 50°C. W temperaturach sprzyjających rozwojowi mikroorganizmów mezofilnych liczba grzybów osiąga wartość jak w materiale wyjściowym (tab. 6.7).

Tabela 6.7. Logio liczby tlenowych heterotrofów. promieniowców oraz grzybów w czasie kompostowania odpadów ogrodowych (wg: Tiquia I wsp.. 2000)

Dzieó pobrania próby	Temperatura		Log io MPN Ig e.m.
	kompoetu (®C)	heterotrofy	promieniowce	grzyby
0	20	9.40*0.20	8,78*0,08	7,27*0,16
7	70	6,99*0.16	4.99*0.31	3,09*0,03
14	70	7.31 *0,17	6.28*0.12	2,39*0,44
21	?	7.55*0.24	6.12*0,35	6,55*0,24
35	38	8.12*0,15	7.16*0,23	7,33*0,25
49	?	-	-	“
63	25	7,19±0.21	7,72*0,11	7,17*0,03

Aktywność meiaboiicznannifcró^ w zależności od temperatury

Rycina 6.3 jest kompilacją wyników podanych przez różnych autorów. Dotyczą one: tempa wydzielania dwutlenku węgla, tempa pobierania tlenu, spadku biomasy poddanej kompostowaniu, w zależności od temperatury. Wyniki te, naniesione jako punkty aktywności, wskazują niezbicie, że najwyższe aktywności metaboliczne mikroorganizmów są obserwowane w temperaturze optymalnej dla większości mikroorganizmów termofilnych, bliskiej 60°C. W tej temperaturze wszystkie wskaźniki aktywności metabolicznej osiągają wartości zbliżone do 1,0. Asymilacja węgla organicznego oraz wydzielanie dwutlenku węgla przebiega z różną szybkością u różnych grup mikroorganizmów. W czasie kompostowaniałbaktcrid asymiluia odBdo 10% węgla organicznego, fpromieniowceiod/l5 do 30%, j jferzybyjod [30 do 40% foęgla organicznego dostępnego w biomasie organicznej, l ak więc najwyższą aktywność metaboliczna wykazują grzyby.

Ryc. 6.3. Zmiany aktywności metabolicznej mikroorganizmów w czasie kompostowania w zależności od temperatury w materiale kompostowanym