IMGT36

Rozmnażanie roślin ozdobnych

Wegetatywne rozmnażanie roślin in vitro (w szkle), zwane także mikro-rozmnażaniem, jest to klonowanie roślin w sterylnych i ściśle kontrolowanych warunkach laboratoryjnych, na specjalnie dobranych pożywkach. Nazwa mi-krorozmnażanie bierze się stąd, że rośliny potomne uzyskuje się z niewielkiego fragmentu rośliny, zwykle mikroskopijnej wielkości.

W warunkach naturalnych (in vivo), rośliny potomne otrzymuje się z sadzonek pobieranych z roślin matecznych, z dzielonych na części karp, kłączy i rozłogów albo z cebul i bulw przybyszowych. W warunkach in Wtro organy te zastępuje eksplantat, którym może być fragment rośliny zredukowany do maleńkiego pąka, wycinka tkanki, a nawet i tylko - do zaledwie jednej komórki (tab. 4).

Każdy miłośnik roślin ozdobnych wie, że jedną rozrośniętą roślinę mateczną figowca, filodendrona czy cissusa można pociąć i podzielić na kilkanaście lub kilkadziesiąt sadzonek, ukorzenić je i czekać - aż w ciągu mniej więcej roku osiągną rozmiary w pełni zregenerowanej rośliny. In vitro, w laboratorium produkcyjnym, z zaledwie jednego wyłożonego na pożywkę pąka można otrzymać w ciągu roku kilka milionów roślin potomnych. W tym właśnie tkwi istota nowej, biotechnologicznej metody rozmnażania roślin.

Skokowi ilościowemu towarzyszy przełom jakościowy, wyrażający się między innymi lepszym wigorem sadzonek, uwolnionych in vitro od chorób, których nie można wyeliminować metodami tradycyjnymi. Ogromne znaczenie przypisuje się także możliwości szybkiego i masowego rozmnożenia in Wfrogatunków ginących i przywrócenia ich dzięki temu naturalnemu środowisku. Jeśli środowisko jest jeszcze na tyle zdegradowane, że chwilowo nie nadaje się do ponownego zasiedlenia przez uratowane od wymarcia gatunki, to można założyć w laboratorium „bank'' genów, wykorzystując zdolności tkanek i organów roślinnych do długotrwałego przechowywania w warunkach in vitro.

83