K �jna DIALEKTY POLSKIE779

skicli i kooiewskich po okolice Tucholi, Starogardu i Tczewa (zob. MAGP 335, 336). Zwłaszcza zachodnie (słowińskie) i północne gwary tego dialektu utrzymywały lub do dziś częściowo zachowały pewien procent wyrazów z lo na miejscu psi. *telt, pot. np. Ćłón, ćlónk, £lóp Slobu, słotna (*seldina), mloo (*mclti) mlół młota młolS mloti młoce, ploc (*pelti) pUl piała płole płoti płoce, mlók^l-‘o, miód, młóćevVo, plovS (*peh>y) Lor 99. Występujące obok tego formy typu miękko, mleć, pleve Lor 100 oraz formy z wyłącznym le: plon plonu, vUc deką Lor 100, 431 tłumaczyć można wpływem sąsiednich dialektów wschodniolechiekiek, które tak jak łużyckie wymieniły *telt ^ toll w zasadzie tylko po ći k (zob. s. 66), a poza tym utrzymały odrębną od Holi grupę Heli, która wymieniła się w le: mleć, pleć, mleko, mlecz, plewy, plon, idee.

Nie jest wykluczone, że tendencja do przejścia *telt - tolt częściowo przynajmniej sięgnęła z terenów zach.-środkowo-lechickich na obszary sąsiednio, skoro w odpowiednikach psł. wyrazu *s(p)elzena poza stpol. śleziona 1534 (Br) ustaliło się lo zarówno w łuż. skozyna jak i w gwarowej postaci tego wyrazu slo^ona 'śledziona’, notowanej na północ, od linii 10 w okolicach Międzychodu, Szamotuł, Poznania, Gniezna (ZagWew m. 9) oraz Garwolina ( War m. 9).

Przytaczane na poparcie hipotezy o wschodniolechickich (pozakaszub-skich) przejawach tendencji do zastępowania *tclt przez lolt wyrazy: mlodziwo 'pierwsze mleko po ocieleniu, siara’, miast, mlostu się obżarl 'mleczywo’, miast, pełne mlosty mleka 'garnek na. mleko’, młokos i~ *mlo-ko-ses (Br 340), mlokita, pa-mloka 'feuehter Nebel, Wolke’, mlokicina 'Bach, Sumpfweide’ (Wasm II 151) są mniej pewne, bo nie mamy danych o zasięgu i zakresie występowania, tych wyrazów i obocznych im form typu mlezkco, mlekila, Mlekicie (Kozw I 178), a poza tym wystąpienie form z lo może być rezultatem dawnej, wywołanej apofonią oboczności typu *melkyta || *molkyta.

§2. Memet-atezowane kontynuanty psi. *tort (kł tart)

Tendencja do utrzymania w dialektach zachodnio- i środkowoleehickich nie zmetatezowanego tart * tórt), zob. s. 66, a nawet, upowszechnianie go drogą wyrównań analogicznych w^r tych wyrazach i formach, które miały dawniej troi (^ *tórtf), była żywotna przede wszystkim w dialektach polabskich (zob. s. 68). Objęła ona też tereny dawnych gwar .środkowo lechickieh po linię: dolna Wisła - Noteć — Warta — Sprewa, czego św^:a-deetwem jest fakt znacznego utrzymania i upowszechnienia drogą wyrównań analogicznych kontynuantów nie zmetatezowanego tarł, zwłaszcza w gwarach słowińskich i północnokaszubskich, gdzie obok kaft (*%vor$tb) 'chrust*, kndrs (*kbnorsb) 'kiernoz’, mark (*morkb) ‘mrok’, pary (*por%b)