Kolendowicz9

■    Zależnie od wielkości i rodzaju fałd oraz sposobu podparcia nośność tarczownic może być znaczna, co pozwala na przekrywanie powierzchni o dużych rozpiętościach. Ta znaczna nośność tarczownicy została uzyskana, jak to wykazano wyżej, nie przez zwiększenie wymiarów i ilości materiału, lecz przez zmianę formy, co spowodowało korzystną zmianę kierunku sił wewnętrznych. Formy tarczownic mają często ciekawy wyraz plastyczny (rys. 3-81 i 3-82).

■    Inny rodzaj tarczownic, nie wymagających przepon, pokazano na rys. 3-83 i 3-84. Są one zbudowane na podstawie kwadratowej lub zbliżonej do kwadratu albo koła. Płyty tarczownicy są tu równocześnie ściskane i zginane. Przy pionowym ustawieniu poszczególne elementy pracowałyby jak tarcza, przy poziomym — jak płyta. Ustawienie ukośne powoduje, że element pracuje jak tarcza i jak płyta.

■    Ten rodzaj tarczownic, stwarzający również szerokie możliwości kompozycyjne, jest stosowany rzadziej, głównie z powodu niedogodności w wykonawstwie, wynikających z licznego załamania płaszczyzn.

Rys. 3-84

3.4. Powłoki

Przez pojęcie powloką rozumiemy element konstrukcyjny o powierzchni zakrzywionej i małej grubości. W wielu przypadkach można przyjąć, że siły wewnętrzne w powłoce rozłożone są stycznie do jej powierzchni środkowej, a zatem nie ma zginania. Stan taki nazywamy stanem błonowym lub bezmomentowym.

■ (kształtowanie powłok polega właśnie na takim formowaniu powierzchni krzywej, aby kierunki sił wewnętrznych były styczne do powierzchni powłoki i aby przez to wykluczyć zginanie. Powłoki pracujące w stanie błonowym są zdolne do przeniesienia znacznych

49

4 Mechanika budowli