Kontrola jakości złącz spawanych s 172

Do klasy 1 zaliczono konstrukcje najbardziej odpowiedzialne, pracujące na obciążenia zmienne lub na duże ciśnienia, wykonane z materiałów trudno spawalnych albo o grubości powyżej 30 mm lub też konstrukcje, których uszkodzenie mogłoby zagrozić życiu ludzkiemu lub spowodować duże straty materialne. Typowymi konstrukcjami I klasy są zbiorniki ciśnieniowe podlegające nadzorowi, kotły parowe, kadłuby okrętowe, mosty kolejowe i drogowe, suwnice, dźwigi, korpusy turbin, korpusy silników spalinowych, płaszcze wielkopiecowe, podwozia kolejowe i samochodowe, nadwozia samonośne, rurociągi parowe i gazowe wysokociśnieniowe, aparatura chemiczna ciśnieniowa itp.

Do klasy II zaliczono konstrukcje obciążane statycznie oraz takie, których awaria jest mniej groźna dla otoczenia i nie powoduje dużych strat materialnych. Są to zbiorniki i rurociągi ciśnieniowe nie podlegające nadzorowi, konstrukcje nośne kotłów parowych, konstrukcje nadwozi kolejowych i samochodowych (z wyjątkiem samonośnych), korpusy obrabiarek, konstrukcje budynków i hal warsztatowych, slupy trakcji elektrycznej, duże zbiorniki bezciśnieniowe itp.

Do klasy III zaliczono mniej ważne konstrukcje, małe zbiorniki i rurociągi bezciśnieniowe, meble spawane, parkany, elementy dekoracyjne itp.

Konstrukcje zaliczone do klasy I może wykonywać zakład zakwalifikowany do kategorii I. Konstrukcje zaliczone do klasy II może wykonywać zakład zakwalifikowany do kategorii I lub II. Konstrukcje zaliczane do klasy III może wykonywać każdy zakład (niekwalifikowany).

11.1.3. Wymagania stawiane złączom spawanym

Konstrukcje mostów

Według normy PN-77/S-10050 dokumentacja połączeń spawanych powinna zawierać projekt technologii spawania, który obejmuje rodzaje i gatunki materiałów, kolejność, sposób i metody spawania oraz metodę kontroli i odbioru spoin ze szczegółowym planem kontroli metodą radiograficzną. Kontrolą tą powinny być objęte wszystkie spoiny czołowe specjalnej jakości oraz wyrywkowo spoiny czołowe normalnej jakości w ilości nie mniejszej niż 20 % ich długości.

Spoiny czołowe normalnej jakości powinny odpowiadać klasie wadliwości nie gorszej niż R3, a spoiny czołowe specjalnej jakości klasie wadliwości nie gorszej niż R2. Spoiny czołowe powinny być podpawane. Przy krawędziach spoin nie powinny występować większe wklęśnięcia w grani niż 10 % grubości materiału, a maksymalny wyciek 2 mm. Niedopuszczalne są pęknięcia i rysy w spoinie lub w materiale. Obrabiana powierzchnia spoiny nie powinna mieć widocznych wklęśnięć, wtrąceń żużla i pasm żużlowych. W spoinach nieobrabianych nierówność lica spoiny nie powinna przekraczać 15 % grubości spawanych elementów.

Konstrukcje dźwigów

W normie PN-88/M-06516 rozróżniono 5 klas złączy spawanych w konstrukcjach dźwigowych. Według normy oględziny zewnętrzne są podstawową metodą kontroli spoin czołowych w złączach teowych o grubości spoin do 10 mm oraz spoin pachwinowych. Badania radiograficzne zaleca się dla spoin w złączach doczołowych oraz dla spoin pachwinowych w złączach teowych i krzyżowych o grubości spoin powyżej 10 mm. Dopuszcza się także kontrolę na złączach próbnych.

Według norm) PN-73/M-45453 niedopuszczalne są pory i pęknięcia w spoinach. Spoiny czołowe poprzecznych elementów' nośnych nie powinny zawierać podtopień. Dla spoin podłużnych równoległych z kierunkiem działania siły dopuszczalne są podtopienia do 3 % grubości materiału. Miejscowe odch\ lenia grubości spoin pachwinowych nie powinny przekraczać ± 10 % grubości spoiny. Wysokość nadlewu w połączeniach czołowych nie pow inna przekraczać 10 % spoin o grubości do 200 mm oraz 5 % dla spoin powyżej 20 mm.

Konstrukcje budów lane %

Według normy PN-77/B-06200 rzeczywista grubość spoin (wszystkich rodzajów ) może być o 20 % większa od grubości nominalnej, a tylko miejscowo dopuszczalna jest grubość spoin mniejsza od nominalnej, tj. o 5 % dla spoin czołowych i o 10 % dla pozostałych spoin. Dopuszczalne są także podtopienia oraz wad) lica i grani (wklęśnięcia, nadlewy, nierówności, wycieki stopiwa). jeżeli wady nie mieszczą się w podanych granicach grubości spoinę i nie stanowią ostrych karbów'. Dopuszczalne są nieznaczne zażużle-nia i ospowatość spoiny, natomiast niedopuszczalne są pęknięcia, braki przetopu, kratety . kanaliki i nawisy lica spoiny.

Złącza łączom cli elementów o grubości do 20 mm powinny być w klasie R4 według norm) PN-87/M-69772 lub U4 według normy PN-89/M-69777, a przy większej grubości odpowiednio R3 lub U3.

Zbiorniki stałe

Wymagania jakościowe dla złączy zbiorników określają normy PN-84/B-06210 oraz PN-84 B-06211. Według tych norm oględzinom zewnętrznym należ) poddać wszystkie złącza. W normach nie są dopuszczalne niezgodności spawalnicze typu: krater, ślad zajarzenia i nawis lica. Nadmierna grubość nadlewu lica i wypukłość spoiny pachwinowej dopuszczalne są