Kotwica0107

Rozdział 7

Konstrukcje dachowe

7.1. Rodzaje dachów

Do najstarszych konstrukcji drewnianych należą wszelkiego rodzaju wiązary dachowe, od najdawniejszych czasów wykonywane metodami ciesielskimi. Dachy chronią budynki od wpływów zewnętrznych, wiatru, opadów atmosferycznych i zmian temperatur)'. Konstrukcja nośna dachu przenosi obciążenia od ciężaru własnego, śniegu i wiatru i przekazuje je na podpory. Pokrycie stanowi właściwą osłonę przed czynnikami atmosferycznymi.

Architektoniczne rozwiązania dachu są związane z jego kształtem i nachyleniem połaci wynikającym z zastosowanego pokrycia (rys. 7.1). Rozróżnia się dachy płaskie (a = 6-^8°), spadziste (a — 20-^40°) i strome (a > 40°).

Rysunek 7.1. Rodzaje dachów: a) jednospadkowy, b), c), d) dwuspadkowe, e) czterospadkowy (bro-gowy), f) namiotowy, g) mansardowy, h) pilasty

W zależności od kształtu dachy dzieli się na:

—    pulpitowe, czyli jednospadkowe o jednej płaszczyźnie (rys. 7.la),

—    dwuspadkowe, czyli siodłowe o dwóch płaszczyznach przecinających się wzdłuż kawędzi (kalenicy) szczytowej (rys. 7.1 b do d),

—    czterospadkowe (brogowe), w których połacie nad krótszymi bokami rzutu tworzą krawędzie ukośne z połaciami dłuższymi (rys. 7.1e),

—    namiotowe o płaszczyznach (połaciach) nachylonych i zbiegających się w wierzchołku (rys. 7.1 f),

—    mansardowe o płaszczyznach załamanych (rys. 7.1g),

—    pilaste lub szedowe złożone z wielu ustawionych obok siebie niesymetrycznych dachów dwuspadkowych (rys. 7.1h).

7.2. Obliczanie i konstruowanie wiązarów dachowych

7.2.1. Uwagi ogólne

Wiązarem dachowym nazywa się konstrukcję, której zadaniem jest przeniesienie na podpory obciążenia z połaci dachowych. W skład ustroju nośnego, w zależności od typu dachu, wchodzą: belki, krokwie, płatwie, wiązary, tężniki (rys. 7.2). Podkład jest warstwą podtrzymującą pokrycie i przenoszącą obciążenie od śniegu, wiatru oraz ciężaru człowieka z narzędziami (1,0 kN) na krokwie i płatwie.

Rysunek 7.2. Elementy ustroju nośnego dachu drewnianego: I - belka, 2 - slup, 3 - płatew, 4 - krokiew, 5 - kleszcze,

6 - mlecz, 7 - płatew stopowa, 8 - deskowanie, 9 - pokrycie

Płatwie są to elementy prostopadłe do krokwi. Przenoszą obciążenia na wiązary główne lub bezpośrednio na słupy oraz usztywniają konstrukcję w osi podłużnej. Tężniki zapewniają współpracę poszczególnych elementów. W zależności od płaszczyzn, w których są one ustawione, rozróżnia się tężniki pionowe (zastrzał)', miecze, kleszcze), poziome (płatwie) i nachylone (podkład pokrycia).

W konstrukcjach narażonych na wy boczenie z płaszczyzny (np. w dachach krokwiowych i jętkowych) stosuje się wiatrownice umieszczone w płaszczyźnie połaci dachu.

W budynkach o mały cli rozpiętościach i prostych układach statycznych stosuje się więźby ciesielskie.. Przy większych rozpiętościach używa się wiązarów pro-