Kotwica0164

322 H. Stężenia konstrukcji drewnianych

— stężenia zwiększające stopień stateczności elementów dachowych i stropowych,

— stężenia zapewniające przestrzenne powiązanie elementów dachu.

Układ stężeń przekazuje obciążenia poziome na podpory, a następnie na fundament)' (rys. 11.2). Jeśli ściany zewnętrzne nie są w stanie przejąć obciążenia wiatrem, stosuje się dodatkowe stężenia pionowe słupów i ścian.

Rysunek 11.2. Układ obciążeń działających na stężenie: I - stężenie połaciowe, 2 - stężenia ścian; w - sił)' parcia wiatru, V„ - para sił powstała w wyniku skrętnego oddziaływania wiatru

W celu zabezpieczenia wysokich dźwigarów przed utratą stateczności stosuje się stężenia pionowe, które — niezależnie od zapewnienia stateczności — mogą przekazać część obciążeń na sąsiednie dźwigary w przypadku chwilowego przeciążenia jednego z nich.

11.2. Stężenia dachowe

Drewniane konstrukcje dachów są zazwyczaj ustrojami przestrzennymi. Obciążenia działają zatem zarówno w płaszczyźnie dźwigarów, jak i w płaszczyźnie prostopadłej do niej. Najprostszą konstrukcją drewnianą wymagającą stężeń przestrzennych jest wiązar dachowy, na który działa obciążenie pionowe w jego płaszczyźnie oraz boczne parcie wiatru. Deskowanie połaci dachu w znacznym stopniu usztywnia konstrukcję. Jednak już w najprostszych ustrojach krokwiowych bez ścian stolcowych stosuje się wiatrownice o wymiarach przekroju 80xl00-f -7-80x140 mm, przybijane ukośnie od dołu do każdej krokwi (por. rozdz. 7, rys. 7.3a, b i 7.10). W wiązarach typu jętkowego usztywnienia podłużne składają się z deski (płatwi) kalenicowej i podłużnych elementów umieszczonych w⁷ poziomie jętki (por. rys. 7.11 i 7.16). Dodatkowym elementem stężającym mogą być również wiatrownice, umieszczone powyżej jętki.

Wiązary płatwiowo-kleszczowe nie wymagają stosowania wiatrownic. Płatwie, zwłaszcza w połączeniu z mieczami lub zastrzałami, w dostateczny sposób stężają podłużnie dach (rys. 11.3a-ł-c). Usztywnienia poprzeczne powstają w wyniku połączenia krokwi z murłatami i kleszczy z krokwiami. Przy większych roz-piętościach wiązarów należy zastosować zastrzały podpierające słupki ram stolcowych (rys. 11.3d~f).

Rysunek 113. Stężenia wiązarów płatwiowo-kleszczo-wych: a) płatwie usztywnione mieczami stosowane jako stężenie podłużne dachu, b), c) płatwie usztywnione zastrzałami, d) przekrój poprzeczny dachu ze stężeniami, e) układ elementów i stężeń, f) schemat statyczny i układ sił działających na stężenia; 2 - krokiew, 2 - płatew, .3 - słup, 4 - kleszcze, .5 - zastrzał, 6 - murłala, 7 - podwalina, 8 - miecz, 9 - słup typu V; H, V - sił}'

^v4 V₃ = V₂ V₃ V_A

Stężenia połaciowe przenoszą siły od parcia wiatru ze ścian podłużnych lub poprzecznych na ściany do nich prostopadłe (rys. 11.4). Zwiększają również sztywność ściskany cli pasów górnych kratownic dachowych, zapobiegając ich wyboczeniu. W konstrukcjach rozporowych opartych bezpośrednio na fundamencie stosuje się stężenia jak na rysunku 11.5.

Stężenia połaciowe wykonuje się najczęściej jako kratownice umieszczone w poziomie pasa górnego (rys. ll.lc, 11.2 i 11.4) lub dolnego wiązarów dachowych. W zależności od stateczności ścian w budynku mogą być tylko stężenia poprzeczne (jeśli ściany podłużne są w stanie przenieść parcie wiatru) albo tylko podłużne. Jeżeli ściany nie wykazują odpowiedniej sztywności w obu kierunkach, stosuje się stężenia połaciowe zarówno poprzeczne, jak i podłużne. W budynkach długich oprócz stężeń przy ścianach szczytowych należy, w celu zwiększenia sztywności konstrukcji, zastosować dodatkowe stężenia poprzeczne co 2O-h30 m (rys. 11.5). Te dodatkowe stężenia połaciowe wprowadza się niezależnie od stopnia sztywności ścian szczytowych.