ksiazka7

baśni lakonicznej informacji o usunięciu bohatera negatywnego poza teren baśniowego d/.iunia .się przywodzi na myśl średniowieczne moralitety, których bohaterami były upcrsonlfikowuno pojęcia moralne, takie jak: Dobro, Zło, Cnota, Wy.stępek itp. W tradycyjnym moralitecie postaci te toczyły walkę o duszę bohatera (tzw. p.sychomachię). Autor wprowadza Jednak personifikacje Grzechów Głównych wyłącznie w celu wymierzenia Nagniotkowi okrutnej kary — |K) zamordowaniu kaprala Pypcia lo.s Cygana jest Jnż przesadzony nie zasługuje on na obronę ani na współczucie.

Wielostronność powiązań Porwania w Tiutiurlistanie z różnorodnymi konwencjami gatunkowymi świadczy o wybitnie literackim charakterze utworu, przejawiającym się m.in. w specyficznej grze przywołanymi modelami i wzorcami genołogicznymi. „Litcrnckość" dzieła polega jednak nie tylko nu obfitym czerpaniu z określonych zakresów tradycji gatunkowej. Na kartach baśni przeszłość literatury pojawia się także w sposób bardziej bezpośredni. I tak wprowadza Zukro-w.ski do akcji samego Williama Szekspira, który zaprzyjaźniwszy się z ubogimi mieszka hen mi Skąpie — Trybuszonem, Krewkim i Węgielkiem — doradzi) im, aby zostali rozbójnikami. Zaopatrzył przy tyVn przyszłych członków „Związku Pszczelarzy" w rekwizyty ze swego wędrownego teatru („lubował się bowiem w okropnościach"), dzięki którym rozpocząć mogli jauosikowy proceder w imię, oczywiście, społecznej sprawiedliwości i właściwego podziału dóbr, Juliusz Trybuszon zafascynowany sztukami Szekspira zaczął nawet pisywać własne utwory pod pseudonimem „Ofelia z Tu loby”.

Jeden z bohaterów 1’orufania... wspomina też taką przygodę: „Spotkałem go za tym gajem, aż mnie tknęło, bom myślał, że to śmierć rycerska na mnie jodzie, No chudym, wyłysiałym rumaku, w czarnych blachach Jeździec chudy Jak łyka, za nim pulchny pachołek bodzie osiołka bosę piętę"^:1. Ci Oryginalni podróżni to rzecz Jasna Don Kichot i jego giermek Snncho Panna. Bołiatcr z Da Manczy odgrywa w przestrzeni, w której zlokalizowane sę działania bohaterów Porurania..* swę „popisowę" scenę — walkę z wiatrakami, by następnie dzięki odnalezieniu w wodach Blekot ki gitary należącej do ojca kota Mysi brata zwię-zać się, przynajmniej epizodycznie, z losami trójki przyjaciół.

1'orwanic 10 Tiutiurlistanie często przy]>ominn wręcz układankę, której poszczególne elementy zostały już wcześniej przez kogoś wykorzystano w innej konstrukcji. Żukrowski poddaje je jednak specyficznej ,,obróbce", dostosowując do nadrzędnej koncepcji własnego dziełu. Szczególnie wyraźnie widać to w licznych wstawkach wierszowanych, które niemal z reguły stanowi.'! pastisze innych tekstów literackich. Znamienna wydaje się przy tym różnorodność wyzyskanych źródeł. W ironiczny lub humorystyczny sposób parafrazuje pisarz teksty wielkiej epiki; poza wspomnianym wcześniej Homerem w opisie wojny Tiutiurlistanu z Blnblncję dosłuchać się można głosu Mickiewicza:

„Blo! blo! falo!

Piękna ziemia ta (...)

Nawet lud i wszystkie stany

Wiwat kraj zablablowany!

Król Cynamon rzędy ma!"^a. l> Mickiewicza: „(...) Wiwat król kochany / Wiwat Sejm, wiwat Naród, wiwat wszystkie Stany!" ®.

W podobny sposób trawestuje ftukrow.sk i znane i popularne pieśni pntriotyczno-wojskowc: „Jechali dra goni na Blablację"³⁰ to oczywiście żartobliwe echo pleśni „Przybyli ułani pod okienko". Podobnie:

10 lUjkft W llKlAt łfW. . 145