ksiazka 20005

(szczególnie Szara wilczyca), A. Fiedlera, książeczki z popularnej serii ,./i i lego Tygrysa" ilp. Różnice między zainteresowaniami chłopców i dzirwi mi zarysowuj;! się wyraźniej w mieście niż na wsi, chociaż, dziewczęta ze wsi luMu nic stronią od powieści „dla dziewcząt", poruszającej problemy miłości i pi/v« jaźni równieśników.

Zainteresowania młodzieży starszej na poziomic szkoły średniej wyrażają się w najczęstszym wypożyczaniu licznych pozycji międzywydnwnic/cj miII „Klasyki Młodych", z dominującą |H>pnlarnością Trylogii Ił. SicnkiewicM, obok Hrabiego Monie Christa A. Dumasa, oraz. książek historycznych J. I. Kin* szewskiego (szczególnie w środowisku wiejskim), ('oraz wyraźniej uwydatnili się zainteresowanie współczesną powieścią dla młodzieży: książkami K. Sir* sickiej, 0. Joc kie wieżowej, J. Domagalika. K. Salaburskicj. Zainteresowania czytelnicze okresu szkoły średniej dotyczą już. konkretnych planów życiowych, związanych z dalszym kierunkiem nauki, wzrasta za interesowanie książką popularnonaukową, szczególnie wśród chłopców, zwłaszcza na wsi, przeważa tematyka techniczna, geograficzna, rolnicza, w mieście najczęściej sięga się po tematykę astronautyczną i kosmonautyczną.

Na ogół—jak stwierdza A. Pizeelawska -„Tytuły, po które sięga najczęściej młodzież abstrahując od uwarunkowań związanych z lokalnymi trudnościami - świadczą o dużym rozproszeniu i trndycyjności jej upodo* bań* ^M.

g. Recepcja treści lekturowych na tle demokratyzacji kultury

Przemiany społeczno-ekonomiczne okresu powojennego włączyły tło szerokiego uczestnictwa kulturowego młode pokoleniu naszego społeczeństwa, dzieci i młodzież, wykorzystując przy tym obok tradycyjnych nowe, bardziej atrakcyjno środki przekazywania treści kulturowych jak radio, film i przede wszystkim - tcłcwi/ja. Czas przeznaczony niegdyś na książkę został podzielony między różnorodne formy uczestnictwa kulturowego, lecz jednocześnie treści literackie oprócz książki zaczęły upowszechniać inne foriny przekazu: upowszechnia je telewizja, film, teatr, estrada, radio, wyręczając od czytania często tych, których kontakt z. książką hyl niezbyt trwały i przeciwnie * zachęcając do książki tych, którzy zawsze odczuwali potrzel>ę systematycznego obcowania z ulubionymi autorami i ulubionymi bohaterami.

Po czasowym zafascynowaniu osiągnięciami współczesnej techniki obserwuje się dalszy wzrost zainteresowania książką. Już w 1964 roku S. Żółkiewski stwierdza, że w środowiskach zacofanych kulturalnie rozwój telewizji rozbudza zainteresowania czytelnicze ^u. Mimo to badania roli telewizji w życiu młodego

*' A. PrMclAWika: Miotły ttyielnlk i wpółczesnott. Ww.i 1966 s. 59.

“ S. /Alk kwiki: Komekurncje nonrj techniki a upowttecknlanle kultury. „Nowe Drogi" I*>64 ni 3 v. 17.

ilriiln W Polsce, przeprowadzone w latach 1970-1971 przez H. Puszcze wic/ nihiwUkii małomiasteczkowym, stwierdzają, że zasięg telewizji i czytclni-|. u prawic taki sam, (telewizję ogląda 96,6% badanych, czyta książki t"„). lecz telewizja absorbuje czas dzieci w znacznie większym stopniu, i/nle skracając czas zabawy /. rówieśnikami, odrabiania lekcji i lektury. ||oi/dnie większość badanych, szczególnie dziewczęta, za najmilszy sposób nacji u/iHilo książkę^M, bowiem „Książka (...) jako dzieło sztuki może większym stopniu niż inne środki komunikacji masowej przekazać lóżne tony skomplikowanych procesów zachodzących w rzeczywistości z uw/ględ-ii uhm aspektów moralnych i społecznych”, kontakt z dziełem literackim li haid/iej indywidualny *^ł.

Współczesna młodzież szuka w lekturze wiedzy o życiu, wzorców ro/wią-/ otiiii trudnych problemów moralnych oraz okazji do refleksji związanych i niinlł/ą własnej osobowości, moralności i światopoglądu. Nowy S)>osób UH dema i rozumienia świata znajduje odbicie w interpretacji odbieranych to o. szczególnie wyraźne na tle stabilności wyborów czytelniczych mło-ilyih (Klbiorców. Współczesna młodzież nic jest oszołomiona wielkością nauki I techniki, jest mniej skłonna do refleksji, bardziej krytyczna, poszukuje własnej drogi życia, współczesnych wzorców rozwiązywania konfliktów.

II.ulania czytelnictwa młodzieży wiejskiej wykazują, że w miarę dorastania inlod/ieży jej kontakty z książką stają się coraz rzadsze: w grupie 15-1 alków •yileinatyc/ny kontakt z książką deklaruje ponad 81% badanych, natomiast w grupie 19-lntków już tylko 54%.

Na ogól czytelnictwo dzieci i młodzieży, podobnie jak dorosłych, w różnych środowiskach s|>olcczno-przestrzennych kształtuje się różnic, a ogólny wzrost zainteresowania książką jest uwarunkowany w bardzo dużym stopniu lo/wojcm oświaty i potrzebą realizacji programów szkolnych.

Preferencje czytelnicze wykazują dużą stabilność, lecz recepcja treści wyraź nu odbieg;! od tradycyjnej; młodzież poszukuje w przekazie literackim innych wartości i często innych rozwiązań niż te, które proponuje autor.

Uzupełnić literaturą:

I |Wirowat T.: C:ytelnici*o dzieci I mlodzleiy w ohliczu przemian, Wammw* 1961.

} l'r/c<lAW>Vit A.: Miotły et)tfhlik I wspótczesnoił. Wurn/.iw.i 1966.

» Hiulwjn-Wińika T.: Nirkitkę problemy recepcji współczesnej polskiej powideł dlu miótł:lety, W ; „Studia o K.sł.poo" 1976 T. 6 «. 155-l(*5; oraz: Z problemów icocpcji boliatci.i wtpółczeiocj powieści tlla młodzieży. <>p. cii. 1981 T. II <. 189*198, i Siekierski N.: /oślep czytelnictwu, znojomoii literatury Ipreferencje czytelnicze. W: CYytcInklwo młodzieży wiejskiej. Proca zbiorowa |>«xl red. S. Skkkrikiego. Wnrwnw¹ 1971 <i. 172-206,

5. SLłwiiWki J.: Literatura w szkole: tlzli I Julio. „Teksty" 1977 nr 5-6 v. 1-19.

(>, / IwtdaĄ nad czytelnictwem I literaturą tllu młodzieży. Red. A. I'rzec la Wiko. Wn n/owa 1970.

1

li. Pus/czcwk'/: Telewizja a czai wolny, „Nowa Szkolą" 1976 nr I %. 25-28. " A. ITzccfawska: ()p. cii. «. 9.