larsen0057

3. Znieczulenie wziewne 57

Podtlenek azotu bardzo źle rozpuszcza się we krwi i nie wiąże się ze składnikami krwi. Transport w osoczu odbywa się wyłącznie w postaci fizykalnie rozpuszczonego gazu. Podtlenek azotu nie podlega w ustroju przemianie, jest wydalany przez płuca w postaci niezmienionej.

Właściwości podtlenku azotu:

-    masa cząsteczkowa: 44 Da,

-    stan skupienia w temperaturze pokojowej: gaz,

-    współczynnik rozdziału krew/gaz: 0,47,

-    współczynnik rozdziału tłuszcz/gaz: 1,4,

-    wartość MAC: 104 (dla 1 MAC potrzebne jest nadciśnienie).

7.6.2 Farmakokinetyka

Podtlenek azotu jest podobnie słabo rozpuszczalny we krwi jak desfluran; rozpuszczalność w mózgu i w innych tkankach jest mniejsza niż wszystkich innych używanych anestetyków wziewnych. W związku z tym ciśnienie parcjalne w mózgu rośnie w czasie wprowadzania szybko i odpowiednio szybko występuje działanie. Po przerwaniu podawania, odwrotnie, gaz szybko przechodzi z mózgu do krwi, jest wydychany i pacjent się budzi. Eliminacja z organizmu odbywa się wyłącznie przez płuca, podtlenek azotu nie podlega przemianie.

7.6.3 Znieczulenie

Podtlenek azotu jest słabym anestetykiem, jest więc stosowany prawie wyłącznie jako uzupełnienie innych anestetyków. Nawet przy stężeniu 80% osiągane jest najwyżej stadium III według Guedela; przy takim stężeniu istnieje już jednak niebezpieczeństwo hipoksji.

Maksymalne stężenie podtlenku azotu we wdychanym powietrzu nie powinno przekraczać 70%.

W praktyce stosuje się zwykle stężenie pomiędzy 50 a 70%: większość pacjentów nie osiąga przy tym stadium II według Guedela; u niektórych pacjentów występuje majaczenie. A zatem:

■ Przez podanie samego podtlenku azotu z tlenem nie można wprowadzić pacjenta w stan znieczulenia.

Wobec tego, że podtlenek azotu jest bardzo słabo rozpuszczalny we krwi, bardzo szybko osiąga się równowagę pomiędzy ciśnieniami parcjalnymi w powietrzu pęcherzykowym i w mózgu - przy wdychaniu 70% podtlenku azotu już w ciągu 15 min.

Przez skojarzenie anestetyków wziewnych stosowanych w postaci pary z podtlenkiem azotu ich MAC ulega znacznemu obniżeniu, można więc zmniejszyć podawane stężenie. Mniejsze stężenia anestetyków wziewnych wywołują z kolei słabsze objawy niepożądane ze strony układów oddechowego i krążenia oraz powodują szybsze wybudzenie.

Podtlenek azotu stosuje się także w znieczuleniu złożonym w połączeniu z opioidami i środkami zwiotczającymi mięśnie. Przy tej technice znieczulenia szczególnie słabe są niepożądane objawy krążeniowe; kontrolowane oddychanie jest jednak konieczne.

7.6.4    Wpływ- na układ krążenia

Wpływ na układ krążenia składa się prawdopodobnie z dwu komponentów:

-    bezpośredniego ujemnego inotropowego działania (na izolowanym mięśniu brodawkowym),

-    pobudzenia ośrodków współczulnych w ośrodkowym układzie nerwowym.

Wpływ podtlenku azotu na czynność krążenia jest u zdrowej osoby bardzo słaby i klinicznie często niezauważalny. Jeżeli podtlenek azotu podaje się w czasie znieczulenia halotanem, to działanie pobudzające układ współczulny może spowodować wzrost ciśnienia tętniczego, oporu obwodowego i pojemności minutowej.

U chorego na serce deprymujący wpływ podtlenku azotu na krążenie, w zależności od ciężkości schorzenia, objawia się wyraźniej.

7.6.5    Wpływ na układ oddechowy

Wpływ podtlenku azotu na oddychanie jest slaby: nieznaczna depresja oddychania lub brak zmian. Przy kojarzeniu z innymi anestetykami wziewny-mi działanie deprymujące oddychanie jest jednak wyraźniejsze.

7.6.6    Inne działania

Podtlenek azotu nie wpływa na czynność wątroby, nerek ani przewodu pokarmowego i nie powoduje zwiotczenia mięśni szkieletowych. Po bardzo długim stosowaniu (nie w ciągu trwania operacji chirurgicznej) podtlenek azotu może upośledzić wy-