larsen0241

11. Fizjologia oddychania 241

Płucny opór naczyniowy w normalnych warunkach wynosi ok. 24 kPa/l/min lub 1,4 mmHg/l/min (144 dyn x s x cm⁵) i jest znacznie niższy niż opór systemowy (SVR = 18 mm/l/min).

ciśnienie średnie w aorcie - ciśnienie w prawym

_SVR__przedsionku

pojemność minutowa serca

Przyczyny niskiego oporu naczyniowego. Naczynia do- i odprowadzające płuc, jak już wcześniej opisano, są cienkościenne, ubogie w mię-śniówkę i dobrze rozciągliwe. Podstawowe napięcie ubogomięśniowych tętniczek płucnych, inaczej niż dobrze umięśnionych tętniczek krążenia systemowego, jest również niewielkie i odpowiednio niski jest również opór przepływu krwi.

Gdzie opór jest największy? W krążeniu dużym tętniczki są miejscem największego oporu, natomiast w krążeniu płucnym opór rozdziela się równo pomiędzy tętnice, kap i lary i żyły. Przy tym przepływ przez włośniczki jest pulsacyjny, a nie stały. Łącznie więcej niż 50% opora płucnego przypada na naczynia pozbawione mięśniówki, a więc naczynia, które nie mogą się kurczyć. Dlatego przepływ płucny odbywa się w rzeczywistości biernie.

Regulacja nerwowa naczyń krwionośnych. Płucne naczynia krwionośne są zaopatrywane przez współczulne i w niewielkim stopniu przywspół-czulne włókna nerwowe. Współczulne receptory a--adrenergiczne wywołują skurcz naczyń płucnych. (Preceptory powodują ich rozkurcz. Uczestniczą w tym gładkie mięśnie tętnic i tętniczek o średnicy większej niż 30 pm. W spoczynku wpływ układu współczulnego wydaje się raczej nieznaczny, niż przy ogólnej aktywności, przy której występuje płucny skurcz naczyń.

Układ nerwowy przywspółczulny wywołuje za pośrednictwem swojego neuroprzekaźnika - acetylocholiny - rozszerzenie naczyń płucnych, prawdopodobnie poprzez uwolnienie NO.

5.2.1 Zmiany płucnego

oporu naczyniowego

Systemowy opór naczyniowy jest regulowany czynnie, natomiast regulacja płucnego oporu naczyniowego przebiega wyłącznie dzięki biernym zmianom szerokości naczyń: wzrost ciśnienia w tętnicach płucnych - jak również w żyłach płucnych - rozciąga naczynia, zwiększa ich średnicę i zmniejsza płucny opór naczyniowy.

Przy zapadniętych płucach małe tętniczki są zamknięte, ich opór jest nieskończony. Jeżeli ciśnienie w tętnicach płucnych przekroczy określoną wielkość (u zwierząt ok. 7 mrnHg) rozpoczyna się przepływ krwi. Wraz ze wzrostem wypełnienia płuc zmniejszają się ciśnienia otwarcia. Przy prawidłowych objętościach (mniej więcej przy osiągnięciu FRC) naczynia są otwarte i przepływ krwi występuje przy niższym ciśnieniu. Ważne:

Płucny opór naczyniowy zmniejsza się wraz ze zwiększaniem się objętości pluć aż do osiągnięcia FRC! Jeśli objętość pluć zbliża się do pojemności całkowitej, opór naczyniowy zwiększa się wraz ze wzrastającą objętością.

Przyczyną zmniejszenia płucnego oporu naczyniowego przy zwiększających się objętościach płuc jest wzrost sił retrakcji i wraz z nimi ciśnienia transmu-ralnego. Naczynia pozapęcherzykowe zostają przy tym otwarte, ponieważ siły retrakcji wzrastają w czasie wdechu i zmniejszają się w czasie wydechu. Płucny opór naczyniowy podlega zsynchronizowanym z oddechem zmianom: zmniejsza się w czasie wdechu i zwiększa w czasie wydechu.

Rekrutacja włośniczek. Nie przez wszystkie włośniczki w dowolnym czasie przepływa krew, raczej są one rekrutowane w zależności od ciśnienia perfu-zyjnego. Przy niskim ciśnieniu tętniczym będzie faworyzowany przepływ przez włośniczki leżące w przegrodach pęcherzykowych. Przy wysokim ciśnieniu będą rekrutowane dotychczas zamknięte ka-pilary, a ich średnica zwiększy się biernie.

Ciśnieniowobieme poszerzenie łożyska płucnego i rekrutacja włośniczek jawią się jako najważniejsze mechanizmy obniżania płucnego oporu naczyniowego przy wzroście ciśnienia w tętnicach płucnych.

Opór naczyniowy przy dużych objętościach płuc. Przy dużych objętościach płuc naczynia są maksymalnie poszerzone; przy dalszym wzrastaniu ciśnienia transmuralnego ich przekrój nie może się bardziej zwiększyć. Jednocześnie naczynia pęcherzykowe, przede wszystkim włośniczki, z powodu wzrastającego rozciągnięcia ściany pęcherzyka, zostają spłaszczone lub zgniecione. Ich opór wzrasta, ostatecznie rośnie również ogólny płucny opór naczyniowy.