lastscan112

nansowych. Banki znalazły się w trudnej sytuacji / jednej strony konkureiu i* ograniczyła możliwości wyboru klientów, w rezultacie prowadząc do obniżinU marż, często nie pokrywających rosnącego ryzyka, z drugiej - zaczęły się zmniejszać możliwości pozyskiwania relatywnie tanich źródeł refinansowania, co wynikało / przekształceń w strukturze deponentów. Zmiana struktury klientów banku polega obecnie przede wszystkim na wzrastającym znaczeniu klientów instytucjonalny! h, profesjonalnie zarządzających powierzonymi im funduszami (emerytalnymi, ubezJ pieczeniowymi, inwestycyjnymi itp.) i stawiających większe wymagania w zakresie wysokości oprocentowania.

Wzrosła także liczba prywatnych klientów banku o zwiększonych wymaganiach, zmieniających swą strategię lokowania depozytów w zależności od potrzeb i kształtowania się sytuacji rynkowej - nie wahających się w razie potrzeby przed zmianą banku.

Rozwój nowych rodzajów produktów (głównie transakcji instrumentami pochodl nymi - terminowych, swapowych. opcyjnych) z jednej strony pozwala bankom nflf zwiększenie rozmiarów działalności i zabezpieczenie się przed ryzykiem, ale z drogiej -pociąga za sobą ryzyka nowego rodzaju, wobec których nic zawsze dysponują one dostatecznie zweryfikowanymi metodami pomiaru i kontroli.

Uzależnienie banków od elektronicznych systemów przetwarzania danych powo-j duje, że nawet krótkotrw ałe ich aw arie mogą być przyczyną poważnych trudności, także w dużych i solidnych bankach. Eksperci podkreślają też dużą wrażliwość tych systemów na wirusy komputerowe czy zagrożenie atakami terrorystycznymi.

1.3.

Rodzaje ryzyka

W literaturze można znaleźć co najmniej kilkadziesiąt różnorodnych klasyfikacji rodzajów ryzyka bankowego, z których każda ma i w ady, i zalety’. Nie udało się jak dotąd opracować jednej, zadowalającej wszystkich klasyfikacji rodzajów ryzyka bankowego. Są one przy tym często definiowane niejednoznacznie lub też pod tymi samymi nazwami kryją się różne postaci ryzyka.

Momentem przełomowym w procesie ujednolicania klasyfikacji ryzyka bankowego było opracowanie Nowej Umowy Kapitałowej, o której pisano w rozdziale 3 części I. Zarów no w literaturze, jak i w praktyce przeważa obecnie klasyfikacja zaczerpnięta z Bazylei II.

Przykłady klasyfikacji ry zyka bankowego w: Zarządzanie ryzykiem i płynnością banku komercyjnego, W. Przybylska-Kapu<cirtska (red,). Al^?„ Poznurt 2(X)I

śród ryzyk w działalności bankowa) iiut/im w vmWmI<

ryzyko w obszarze liiimiMm . mi, -»ki« ulane jako ty < \ ko iy|Niuo bankowe i mające zasadnicze znaczenie przy zarządzaniu ry zykiem w działalności bankowej; ryzyko w obszar/e techniczno oigmuzat yjnym, okreś lane jako ryzyko operacyjne.

śród ryzyk występuiącvv li w obs:ar:t finansowym można wyróżnić;

Ryzyko płynności. czyli groźba przejściowej lub całkowitej utraty płynności prz ez bank, w wyniku czego traci on zdolność do spłacania swych zobowiązali Ryzyko związane z partnerem transakcji, czyli niebezpieczeństwo niezreałizo-[ wania przez bank założonego w^ryniku na skutek częściowej lub całkowitej straty, tającej z nie wy wiązywania się ze swoich obowiązków przez partnera transakcji lub pogorszenia jego standingu (ryzyka te określane są w literaturze jako ryzyka niewypłacalności dłużnika banku, ryzyka podmiotowe, adresowe lub bo-nitetu.) Może to być przy tym ryzyko, na które narażony jest bank w wypadku:

-    niespłacania przez kredytobiorcę zaciągniętych kredytów.

-    straty z tytułu spadku wartości dłużnych papierów wartościowych, na skutek pogorszenia się standingu ich emitenta,

| - utraty wartości udziałów' posiadanych w innych firmach,

I - niewypłacania dywidendy przez firmy, w których bank ma udziały łub akcje,

-    spadku kursu posiadanych akcji, na skutek pogorszenia się standingu firmy,

-    ryzyka z tytułu tradycyjnych transakcji pozabilansowych, a więc udzielonych gwarancji i poręczeń.

-    ryzyka z tytułu transakcji pozabilansowych instrumentami pochodnymi - swa-powych, terminowych i opcyjnych.

3. Ryzyko rynkowe, określane także jako cenowe, którego przyczyną jest niekorzystne dla banku kształtowanie się na rynku stóp procentowych, kursów walut i kursów akcji. Może to być:

-    ryzyko stopy procentowej, spowodowane niekorzystnymi tendencjami w zakresie rynkowych stóp procentowych,

-    ryzyko walutowe, określane także jako ryzyko kursu walutow-ego.

-    ryzyko spadku kursu akcji, wynikające z ogólnego pogorszenia się koniunktury na giełdzie, a nie sytuacji danej firmy.

-    ryzyko surowcówe/towarowe, wynikające z posiadania przez bank otwartych pozycji w instrumentach finansowych opiewających na ceny surowców/towarów ,

-    ryzyko z tytułu transakcji pozabilansowych instrumentami pochodnymi, a więc z tytułu operacji swapowych. terminowych i opcyjnych.

Za tradycyjny i najbardziej charakterystyczny rodzaj ryzyka bankowego uważane jest ryzyko kredytowe, gdy kredytobiorca nie zwraca (w całości lub części) w ustalonym terminie przypadających spłat rat kapitałowych wraz z uzgodnionymi odsetkami i ewentualnie z innymi opłatami. W szerszym ujęciu ryzyko kredytowe definiuje się jako niebc/plcc/ertdwo niespłacenia zobowiązań przez dłużnika

231