metodykaK9

Raven (Raven, Court, Raven, 1983, s. 17-18) proponuje następujące kategorię interpretacji globalnego wyniku w TMS wyrażonego w cen tył ach:

Stopień I - osoba „wybitna intelektualnie”, jeśli jej wynik odpowiada lub Ie>v powyżej 95 cen tyła dla osób w jej wieku;    ¹

Stopień II - osoba „zdecydowanie powyżej przeciętnej w zakresie zdolności intelektualnych”, jeśli jej wynik odpowiada lub leży powyżej 75 centyla;

II    + jeśli wynik odpowiada lub leży powyżej 90 centyla,

Stopień III - osoba „intelektualnie przeciętna”, jeśli jej wynik leży między 25 a 75 centylem;

III    + jeśli wynik odpowiada lub leży powyżej 50 centyla;

III    - jeśli wynik leży poniżej 50 centyla

Stopień IV - osoba „znacząco poniżej przeciętnej w zakresie zdolności intelektualnych”, jeśli wynik odpowiada lub leży poniżej centyla;

IV    - jeśli wynik odpowiada lub leży poniżej 10 centyla;

Stopień V - osoba „intelektualnie upośledzona”, jeśli wynik odpowiada lub leży poniżej 5 centyla dla danej grupy wiekowej.

Oprócz analizy ilościowej dobrze jest przeprowadzić analizę jakościową. Polega ona na interpretacji błędów, ponieważ każda z serii bada inny rodzaj procesów intelektualnych. Do przeprowadzenia takiej analizy należy polecić wykonanie badanemu zadania wszystkich serii. W ten sposób będzie można ustalić, w jakiej kategorii występuje obniżenie wartości intelektualnej. Błędy występujące w serii A i B pozwalają na wnioskowanie o obniżonej zdolności spostrzegania i identyfikacji.

Dużo błędów w serii C lub E wskazują na obniżony poziom myślenia w zakresie analizy i syntezy. Błędy w serii E wskazują na brak umiejętności uogólniania na podstawie identyfikacji elementów i ustalenia wzajemnych współzależności między tymi elementami.

Stwierdzenie, w jakim stopniu błędy w poszczególnych seriach mają wpływ na bezpieczne prowadzenie pojazdów - wymaga dalszych badań. Tymczasem można powiedzieć, że brak poprawnych odpowiedzi, przede wszystkim w spostrzeganiu oraz uogólnianiu przy innych testach błędnie rozwiązywanych może decydować o mniejszej poprawności zachowania się w sytuacjach trudnych.

Szczegółowa analiza powinna być dokonywana przede wszystkim w sytuacjach powypadkowych, gdyby wypadek zaistniał przy nieprawidłowej interpretacji drogowej.

17.6 Rzetelność testu

Rzetelność szacowana na podstawie powtarzania testu waha się w stosunkowo homogenicznych pod względem wieku grupach osób dorosłych w granicach 0,70 - 0.90. Przy niższych wynikach testu rzetelność znacznie

spada. Współczynniki zgodności wewnętrznej najczęściej przekraczają 0,80 lub

0. 90.

Korelacje z werbalnymi i wykonaniowymi testami inteligencji zawierają się w przedziale od 0,40 do 0,75. Wyższe korelacje są na ogól z wykonani owymi testami inteligencji. Badania potwierdzające trafność diagnostyczną odnoszą się do badań przeprowadzonych z osobami upośledzonymi umysłowo oraz reprezentującymi różne grupy zawodowe lub zróżnicowanymi pod względem edukacyjnym.

Analizy czynnikowe pozwalają na wnioskowanie, że Test Matryc Ravena w znacznym stopniu nasycony jest czynnikiem wspólnym, występującym w większości testów inteligencji (czynnik ten identyfikowany jest jako Spearmanowski czynnik g), ale na wykonanie wpływają też zdolności przestrzenne, rozumowanie indukcyjne, dokładność spostrzegania i inne czynniki grupowe (A. Anastasi, S. Urbina, 1997).

17.7 Trafność testu

Najsilniejsze korelacje stwierdzono u osób badanych o wykształceniu matematycznym, technicznym i w dziedzinie nauk przyrodniczych. Korelacje pomiędzy Testem Matryc Ravena, a osiągnięciami naukowymi wynoszą najwyżej 0,70. Korelacje z innymi testami zdolności i inteligencji wahają się w przedziale od 0,20 do 0,80. Analizy czynnikowe wskazują na duży wpływ na czynnik g - 0,95. Badania dotyczące Testu Ravena są rozproszone i heterogeniczne oraz bardzo zróżnicowane pod względem metodologii, wielkości, próby i jakości psychometrycznej.

Bibliografa obejmuje ponad 2000 pozycji - dostępna: J. H. Court, adres wydawcy Testu Matryc Ravena. Podręcznik do wszystkich form Testu Matryc Ravena zawiera podsumowanie badań nad rzetelnością i trafnością oraz uzupełniające normy uwzględniające również opracowania dla specjalnych populacji (Court i Raven, 1995).

Bibliografia:

1.    Jaworowska A., Szustrowa T.: Podręcznik do Testu Matryc Ravena. Wersja Standard (1956). Polska standaryzacja 1989 (5; 11 -15; 11). Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa, 199Ib.

2.    Raven J.C., Court J.H., Raven J.: Podręcznik do Testu Matryc Ravena i Skal Słownikowych. Wersja Standard. Przekład: T. Szustrowa, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa, 199la.

'3. Raven J.C., Court J.H., Raven J.: Podręcznik do Testu Matryc Ravena i Skal Słownikowych. Zarys ogólny. Przekład: A. Jaworowska, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa, 199Ib. k Anastasi A., Urbina S.: Testy psychologiczne, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa 1999.

123