a) Wprowadzenie
Poszczególne wyróżnienia rodzajów organów mogą służyć różnym celom. Wyróżnienie podstawowe będące skutkiem podziału całości administracji publicznej daje kategorie:
-organów administracji państawowej,
-organów administracji rządowej.
- organów administracji samorządu terytorialnego,
-organów administracji samorządu zawodowego.
Dlatego we wtórnym wyróżnianiu należy użyć kryteriów odnoszących się jednocześnie do wszystkich wyżej wyróżnionych kategorii organów.
Zastosowanie pierwszego z nich - składu osobowego - daje wyróżnienie organów kolegialnych i jednoosobowych.
b) Wyróżnienie organów kolegialnych
Organy kolegialne kształtowały się w toku ewolucji organizacyjnej. Dawnymi czasy nie były częste. A i dziś występują wyraźnie rzadziej od organów monokratycznych.
Współczesne motywacje ich utrzymania stanowią jedynie materiał opisujący ich właściwości, a nie zespół argumentów branych pod uwagę przy decydowaniu o ich dalszym istnieniu. Oznacza to, że ich miejsce, nazwy i funkcje są stabilne. Zdarzające się zmiany mają motywacje szczególne. Oto skasowanie zarządu gminy w 2002 roku nie było wynikiem deliberacji i oceny potrzeby funkcjonowania tego organu, lecz wynikiem skonstatowanej potrzeby wzmocnienia pozycji wójta (burmistrza, prezydenta).
Wszystkie organy administracji publicznej wywodzą się z porządku prawnego, który je kreuje konstrukcyjnie, tworząc nazwy, formułując kompetencje i określając sposób obsady. W teorii mówi się wtedy o utworzeniu urzędu (stanowiska), np. o utworzeniu urzędu Ministra Infrastruktury, a w wypadku organu kolegialnego po prostu o nazwie organu. Organy kolegialne, mimo że jest ich niewiele, grupują się w określone rodzaje, w obrębie których możemy wyróżnić:
1. organy obsadzane bezpośrednio i organy obsadzane pośrednio,
2. organy jednorodne, to jest takie, w których wszyscy członkowie pochodzą z tego samego trybu wyłaniania i organy o składzie mieszanym,
3. organy państwowe i organy niepaństwowe.
158