Obraz1

180 Aleksander W. Nocuń. Jerzy Szmngalski

— uczuć. jcsl l« potrzeba utrzymywania satysfakcjonujących relacji z. innymi ludźmi / uwzj;lętluicniciii poczucia bliskości i miłości.

Według tej koncepcji potrzeby interpersonalne przejawiaj;} się w trzech wymiarach: (I) włączeniu oznaczającym stopień oddania się. przynależności i uczestnictwa. (2) kontroli oz i tac żującej poziom pożądanej siły i wpływu. (3) iic/.tieiowości oznaczającej poziom pożi|dancj przez jednostkę bliskości i intymności, likslrcmalnc sposoby wrażania potrzeb interpersonalnych w tych trzech wymiarach przedstawia tabela nr 6.1.

Tabela m 6.1

ZACHOWANIA WYRAŻANE		WYMIAR	ZACHOWANIA OCZEKIWANE
Ekstremalnie			Ekstremalnie
wysokie	niskie		wysokie	niskie
„brat-lata"	samotnik	WŁĄCZENIE	potulny	indywidualista
autokrata	rezygnujący z kontroli	KONTROLA	uległy	buntowniczy
egzaltowany	skryty	UCZUCI0W0SC _____	przylepny, łaszący się	oschły

Typy zachowań wyrażających potrzeby interpersonalne (wg Benms i m.. 1987, s. 81)

Niezbędne wydaje się dokonywanie przez, pracownika socjalne-go analizy dotyczącej obrazu i poziomu zachowań, jakie on sam prezentuje czy chce prezentować w kontaktach z innymi, czyli zachowań wyrażanych, oraz zachowań jakich spodziewa się od

innych, c/.yli uiclurwaii oczekiwanych. Ćwiczenie nr 6.1. klórc proponujemy na końcu lej!o rn/dzialu. zachęca ito wypróbowania takiej anali/y i zastosowania wniosków' / mej płynących u symulowanej sytuacji po radnie/ej. Świadomość łych cech imerakeji / innymi Sianowi [jodsiawę wszelkich umiejętności społecznych, żalem i tych. klórc potrzebne są pracownikowi socjalnemu w roli doradcy. ,.A więc jeżeli - jak trafnie, acz nieco patetycznie stwierdza S.M. Jouard (19X7. s. 75) — chcemy być pomocni ludziom (a raczej powiedziałbym. jeżeli chcemy być lud/cyt musimy rozwijać i pogłębiać znaczenie miłości i uczyć się. złudnie z terminologią Bubera. utwicr il/ać drugiego c/lowicku " jego istnieniu. Prawdopodobnie wcinaj!u to w pierwszym rzędzie tego. abyśmy potwierdzali nas/c własne istnienie".

Wielowymiarowość inlclcklualno-cmocjonalna dialogu między pracownikiem socjalnym a klientem w sytuacji poradniczej wymaca od lego pierwszego integrowania w d/.ialaniu licznych umiejętności. Przykładem takiego zintegrowanego podejścia jesi propozycja L.M. Brammera. omówiona w książce. klór;) zalecamy jako literaturę uzupełniając;) do lego rozdziału. 13lanimci (I9K4) w swoim podejściu sugeruje doradcy nawiązywanie kontaktu z klientem:

—    w sferze intelektualnej przez dwustronny przekaz informacji

o percepcji problemu będącego przedmiotem porady:

—    w sferze emocjonalnej przez dwustronne dzielenie się uczuciami wywoływanymi przez problem.

Zasadnicze raiły Brammera dotyczące nawiązania kontaktu w sferze poznawczej dotyczą przede wszystkim parafrazowania, które polega na przekazywaniu klientowi zwięzłych i prostych podsumowań jego komunikatów ora/ uzyskiwaniu od niego potwierdzeń, czy Ic podsumowania są trafne. Z parafrazowaniem wiąże się wyjaśnianie znaczeń uzyskiwane przez przyznanie się wprost do niezrozumienia komunikatów klienta i prośby o powtórzenie innymi słowami, podanie przykładów itp.

W sprawie uzyskania kontaktu w sferze emocjonalnej Brum mer doradza ujawnianie własnych uczuć jako zachętę do odsłonięcia swoich przez klienta, zadawanie pytań o uczucia, prowadzenie swobodnego dialogu umożliwiającego skojarzeniowe ujawnianie uczuć.

Uzyskanie takiego dwutorowego kontaktu jest możliwe tylko wtedy, kiedy w komunikacji uwzględnia się przekazy werbalne i niewerbalne. Warto przytoczyć, w związku / tym. kilka zasadniczych wskazówek Brammera dla doradców: