Obraz2

Samogłoski nosowe ę, ę były realizowane we wszystkich pozycjach, a więc przed spółgłoskami szczelinowymi, zwartymi, zwartoszcze-linowymi i w wygłosie, czyli inaczej niż we współczesnym języku ogólnopolskim, w którym nosówki wymawiane są wyłącznie przed spółgłoskami szczelinowymi (p również w wygłosie).

Barwa prasłowiańskich samogłosek nosowych prawdopodobnie przypominała ^współczesne polskie ę, ę przed spółgłoskami szczelinowymi np.: w wyrazach kęs, vęx, kęsek, vęxać. Było to więc nosowe ę oraz nosowe ę. Pośrednio mogą o tym świadczyć odpowiedniki innojęzyczne oraz stan panujący w języku staro-cerkiewno-słowiańskim. Np.:

lit. penktas    ps.*pętb s-c-s ITATTł

łac. pons    *pętb    n$Tb

lit. zambas    *zębb    3^6^

Samogłoska e (tzw. „jat’ ”) była przednia, niska i płaska. Jej rozwój w określonych pozycjach w języku polskim, realizacja we współczesnym języku bułgarskim oraz sposób oznaczania w zabytkach głagolickich języka staro-ceriewno-słowiańskiego pozwalają sądzić, że był to dźwięk pośredni między e a a. Np.:

1) poi. vezyć : vara    2) poi. xleb : mleko

s-c-s BbPHTH : BhPN    s-c-s XJIt>El> : MJIfeJCO

ps. *veriti : *vera    bugł. xVab : mVako

3) cyrylica: BOJIIN    głagolica: t33<ft>A

INKO    Ab 3

BBPN    ?3AbT

Fakt, że na miejscu s-c-s i ps. e w jęz. poi. występuje alternacja 'e: a, w bułg. ‘a oraz stosowanie w głagolicy jednej litery Aw miejsce cyryłickiegob i IN świadczy o wymowie ps. e jako dźwięku pośredniego między e i a.

Prasłowiańskie e nie mogło występować po c, z, s. Połączenia *ce, *źe, *śe już na gruncie ps. przechodziły w *ća, *za, *śa:

ps. će, że, śe ^ ps. ća, ża, śa

Np. ps. *cesTj ^ ps. *casb ^ poi. cas, ros. casy ‘zegarek’ ps. *źelh ^ ps. *źalb ^ poi. zal, ros. źal’ ps. *slyseh ^ ps. *slyśalb ^ poi. słysał, ros. slyśal

Jery b, b były samogłoskami zredukowanymi, bardzo krótkimi. Jer przedni b podobnie jak wszystkie samogłoski przednie miękczył poprzedzające spółgłoski. Był on wymawiany prawdopodobnie jak

34