Obraz1 2

tego roku życia albo w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Naruszenie sprawności organizmu powodujące całkowitą niezdolność do pracy powinno powstać w wymienionych okresach, natomiast całkowita niezdolność do pracy może powstać zarówno w wymienionych okresach, jak i w okresie późniejszym. Osobie, która spełnia powyższe warunki, przysługuje renta socjalna stała, jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała, lub renta socjalna okresowa, jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa. Świadczenie przyznawane jest na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ustawa przewiduje wiele sytuacji, w których przedmiotowe świadczenie nie przysługuje lub ulega zmniejszeniu. Przykładowo renty socjalnej nie mogą pobierać osoby mające ustalone prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, świadczeń przedemerytalnych, będące właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych oraz osoby tymczasowo aresztowane albo odbywające karę pozbawienia wolności. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o rentę socjalną jest jednocześnie uprawniona do renty rodzinnej, łączna wysokość obu świadczeń nie może przekraczać 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Renta socjalna finansowana jest ze środków' budżetu państwa. Jej wysokość ustalona jest jako 84% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i podlega waloryzacji. Postępowanie w sprawie przyznania renty wszczynane jest na wniosek osoby ubiegającej się o to świadczenie, jej przedstawiciela ustawowego, innej osoby lub kierowmika ośrodka pomocy społecznej - za zgodą osoby starającej się rentę.

Wspólnym zakresem regulacji renty socjalnej i zasiłku stałego jest to, że obydwa świadczenia przysługują osobom pełnoletnim całkowicie niezdolnym do świadczeń, jednakże świadczeń tych nie można pobierać jednocześnie. O wyborze jednego z nich przesądza dalsza konkretyzacja uprawnień, a także wysokość świadczenia i okres pobierania. Charakter prawmy renty socjalnej nie jest jednoznaczny. W literaturze wskazuje się, że jest to świadczenie hybrydowe, rodzaj socjalnego wsparcia¹⁹. Niemniej przesłanki przyznania renty socjalnej są związane z wystąpieniem trudnej sytuacji życkwej i zdecydowanie różnią się od warunków otrzymania renty z ubezpieczenia społecznego. Odmienne są także zasady finansowania świadczeń. Okoliczności te przemawiają za zaliczeniem renty socjalnej do instytucji pomocy społecznej. Wyłączenie tego świadczenia z ustawy o pomocy społecznej nie oznacza systemowej odrębności tej instytucji²⁰.

zasiłek okresowy

Kolejnym świadczeniem jest zasiłek okresowy. Przysługuje on ze względu na szczególne okoliczności, tylko przykładowo wymienione przez ustawę (długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, możliwość nabycia

rowym, zaocznym, eksternistycznym albo w systemie łączącym te formy lub w charakterze wolnego słuchacza.

” M. Lewandowicz-Machnikowska, M. Zagrosik, Prawo do renty socjalnej, PiZS 2005, nr 5, s. 29. ^x Zob. J. Jończyk, Prawo zabezpieczenia społecznego, Kraków 2006, s. 340-341.

128