Obraz4

nie zwrotu świadczenia ma przeciwdziałać przedstawianiu nieprawdziwych informacji na temat sytuacji życiowej.

zwrot wydatków na świadczenia

Ustawa wyróżnia dwa rodzaje przypadków, w których następuje zwrot świadczeń, chodzi tu o wydatki na określone formy pomocy oraz o świadczenia nienależnie pobrane. Obowiązek zwrotu wydatków poniesionych na świadczenia z pomocy społecznej spoczywa w pierwszej kolejności na osobie i rodzinie korzystającej z pomocy społecznej, następnie na spadkobiercach tej osoby. Do zwrotu świadczeń zobowiązany jest również małżonek, wstępni i zstępni osoby korzystającej z pomocy, w sytuacji gdy wydatków nie zwrócił sam świadczeniobiorca lub jego spadkobiercy⁷¹'. Należy zauważyć, że obowiązki spadkodawcy zależą od wartości masy spadkowej i od przyjęcia spadku. Żądanie zwrotu wydatków jest możliwe tylko wtedy, gdy spadkobierca przyjmie spadek, a pokrycie należności następuje wyłącznie z masy spadkowej. Zwrot wartości świadczeń uzależniony jest od dochod u osoby, na której ciąży ten obowiązek. Wydatki na usługi, pomoc rzeczową, na ekonomiczne usamodzielnienie, zasiłki okresowe i celow^re przyznane pod warunkiem zwrotu podlegają zwróceniu, jeżeli dochód na osobę w rodzinie podmiotu zobowiązanego przekracza kryterium dochodowe wskazane w ustawie. Zasady zwrotu wydatków na świadczenia, mieszczących się w zakresie zadań własnych gminy, określa rada gminy w drodze uchwały. Warto przypomnieć, że gmina organizująca pogrzeb ma prawo pokrycia jego kosztów z masy spadkowej zmarłego, jeżeli nie przysługuje w tej sytuacji zasiłek pogrzebowy. Ponadto obowiązek zwrotu pieniężnych świadczeń z pomocy społecznej dotyczy sytuacji, w których otrzymywana pomoc pokrywała się z innymi świadczeniami z ubezpieczenia społecznego. Obowiązek zwrotu ciąży na osobie, której przyznano emeryturę lub rentę za okres, za który wypłacano jej zasiłek stały lub okresowy. Wówczas organ wypłacający emeryturę lub rentę pomniejsza to świadczenie o kwoty pobranych wcześniej zasiłków i przekazuje je na rachunek bankowy właściwego ośrodka pomocy społecznej.

świadczenie

nienależnie

pobrane

Świadczeniem nienależnie pobranym jest świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub w okolicznościach niepowiadomienia o zmianie sytuacji osobistej i majątkowej. Należy wyraźnie zaznaczyć, że chodzi tu jedynie o pomoc pieniężną. Ustawo-dawea nie precyzuje pojęcia informacji, należy zatem uznać za nią wszelkie wiadomości, dane, oświadczenia, złożone ustnie lub pisemnie w postępowaniu o przyznanie świadczenia. Ponadto nie jest w^;ażne, czy nieprawdziwe informacje strona przedstawiła świadomie, czy są one wynikiem błędu pra-cowmika socjalnego lub też zostały omyłkowo umieszczone w dokumencie urzędowym. Niezależnie od intencji i świadomego działania osoby zainteresowanej, każda nieprawdziwa informacja może przesądzić o tym, że świadczenie zostało nienależnie przyznane i pobrane. Świadczenia te podlegają zwrotowi niezależnie od dochodu. Zdaniem S. Niteckiego rozwiązanie to powoduje, że żądanie zwrotu nienależnego świadczenia jest sankcją administracyjną dla podmiotu korzystającego z pomocy. Według niego odrębną kwe-

™ Zob. M. Masternak, Zwrot świadczeń pomocy społecznej, Sam. Teryt. 2001, nr 7-8, s. 102-103.

161