Obraz$2

Nie wiemy, czy lo właściwie rozumiemy, ale brzmi

opty.

mistycznie.    ^J

Podsumowując najogólniejsze okoliczności tworzenia li₍ ry w owych czasach Aleksander Bruckner, który jak mało kuT^*' prawo do takich generałizacji, złorzeczył bez ogródek: ..B_icr^mi?! i lenistwo mężczyzn, z którem niewiasty polskie walczyć muszą nimy odpowiedzialnem za niezaprzeczone ubóstwo literatury n-'”" średniowiecznej”. (LR III 184).    J

Mówiąc wyżej o wymarzonym bogactwie dalekich sir (rozdz. 28) przywołaliśmy fantastyczne wizje. Gwoli skontrastowant przytoczmy trzeźwe i empiryczne spojrzenie krakowskiego medyka* rektora Macieja Miechowity (1457 1523) / Tractatus de duabus Sarmatiis (1517), które to dzieło spolszczył Andrzej Glaber pt. p₀\. skie wypisanie dwoiej krainy świata (1535):

one północne krainy (...) są strony barzo zimne, tak jz [gdy]by się nic chwili w kożuchach ciepłych i w szubach albo też w izbach i w lochach ziemnych. Nikakie by nic zetrwali od zimna.

Polskie widzenie świata dodaje zatem przyziemną, lecz przez to wiarygodną wiedzę o krajach północnych. Może dlatego polskość zaczyna w powszechnej wyobraźni europejskiej kojarzyć się z „pół-nocnością”?

Przykładem tym zdejmiemy może klątwę Brucknera, gdyż widzimy że polscy mężczyźni potraf ili się jednak zdobyć w końcu na wysiłek i choć jedni jeszcze pisali uparcie po łacinie, inni ich dzieła tłumaczyli na polski. Chorograficzne dzieło Miechowity, aczkolwiek w sumie jest dość chaotyczną kompilacją, zyskało uznanie współczesnych. o czym świadczy natychmiastowy przekład na niemiecki (1518), po którym nastąpiły inne (por. Maciej z Miechowa..., 1960) Nie był to pierwszy przypadek, żc utwór polskiego pisarza stał się znany i szerzej czytywany, znaczną popularność zyskał np. sto lal wcześniej łaciński traktat liturgiczny Mikołaja z Błonia Sacranwnhi-/c\ który nie zawierał niczego swoistego i mógł wyjść gdziekolwic spod pióra wykształconego Europejczyka. W przypadku Miechowity jednak wchodzi do obiegu europejskiego książka, która jedynie tutaj mogła powstać. Po pięciu wiekach zapożyczeń, naśladowali i ^nau zrodził się wkład swoisty.

Bibliografia

Zestawione listy źródeł i opracowań informują jedynie o dziełach szczegółowiej omawianych i pracach cytowanych w tej książce. Instruktażowe zestawienia bibliograficzne dla potrzeb stu entow za wierają stosowne pomoce naukowe, także udostępniane ^w np. w serw isie edukacyjnym Staropolska on ine. ^za*°    -

netowych znajduje się już wiele spośród wspominanych czy om^ lanych w książce tekstów literackich.

Wyka/, skrótów

-ABMK'

ACGn

AH

mBHS”

BJ

BN

BW

DC

HR

KM

..Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Acta Capi tuli Gnesnensis [w:] Acta capitulorum...

A naleć ta hymnica medii ae\i, wyd. C. Blume&G.M. Drcvcs 5S

Leipzig 1886-1922.

,.Biuletyn Historii Sztuki".

Biblioteka Jagiellońska Biblioteka Narodowa.

..Biblioteka Warszawska".

Dialogus cnrattinarum. cyt. uyd Dialogu cr*a_lumnim. _monitisa.. tus, jucunaus. fabulisplenus. Goudac G Lccu MSO gZZF”* ^(GeS'^{a R}°^ma"^0rum)-    Bysuoó, Kra-

Arn/elf Matyldy: księga obrzędów z kartami .i a ,

^{CoJa Ma,hi}'^diS: '^{,bcr    Lum} Coliis doiicahon^sfoprać.

399