Obraz (24)

wielce rozciągnięty na ziemi, tylko zdeptawszy wielu innych staje na rydwaD nie państwa, już nie jako przywódca, ale jako skończony dyktator.

-    Czemu by nie miał - powiada.

XVil - Z a t em opisaliśmy szczęście takiego człowieka - dodałem - i szczęście państwa, w którym by się taki śmiertelnik pojawił?

-    Tak jest - powiada - przeszliśmy.

-    Więc czy on w pierwszych dniach i czasach - ciągnąłem - nie będzie się

E uśmiechał do wszystkich i każdego uprzejmie witał, kogo tylko spotka, i będzie mówił nawet, że nie jest dyktatorem, a będzie przyrzekał wiele i prywatnie, i publicznie, będzie długi skreślał i ziemię rozdzielał ludowi i swoim najbliższym, i czy nie będzie udawał łagodnego i łaskawego dla wszystkich?

-    Z konieczności - powiada 17

-    A w stosunku do nieprzyjaciół zewnętrznych, to uważam, że chociaż się Platon, Państwo 566 B 566 E Księga VIII 277

z jednymi pogodzi, a drugich pokona i zacznie się z nimi pokój, on przede wszystkim zawsze jakieś 'wojny wszczyna, aby lud potrzebował wodza.

-    Naturalnie.

-    Nieprawdaż, i na to, żeby ludzie przez podatki zbiednieli, więc musieli- 567 by myśleć o własnym jutrze, a mniej dybali na jego osobę?

-    To jasne.

-    A jeśliby, sądzę, niektórych miał w podejrzeniu, że marzą o wolności

i nie pozwolą mu rządzić, tych by się mógł pozbyć zachowując pozory, boby ich mógł wydać nieprzyjaciołom. Z tych wszystkich powodów, czy dyktator nie musi zawsze zmierzać do wojny?

-    Musi.

-    A postępując tak gotów rozbudzić ku sobie coraz to większą nienawiść B obywateli?

-    jakżeby nie?

-    Nieprawdaż? I niektórzy z tych, co go na wysokie stanowisko wspólnymi siłami wynieśli i mają teraz wpływy, będą otwarcie mówili i j e rnu w oczy, i pomiędzy sobą będą ganili to, co się dzieje, ci przynajmniej najodważniejsi i najwięcej warci?

-    Prawdopodobnie.

-    Więc tych wszystkich musi dyktator usunąć, jeżeii ma dalej panować, aż w końcu ani spośród swoich przyjaciół, ani spośród wrogów nie zostawi nikogo, kto by był coś wart.

-    Jasna rzecz.

-    Więc on musi bystro patrzeć, kto jest. odważny, kto wielkiego ducha,

kto rozsądny, kto bogaty. I taki jest szczęśliwy, że musi być wrogiem tych C wszystkich ludzi - czy chce, czy nie chce - i musi dybać na ich życie, pokąd nie oczyści państwa.

-    To ładna „czystka" - powiada.

-    Tak jest - dodałem - oczyszczanie wprost przeciwne niż to, które lekarze stosują do ciał. Bo oni usuwają to, co najgorsze, a zostawiają to, co najlepsze, on wprost przeciwnie.

-    Zdaje się jednak - powiada - że on nie może inaczej, jeżeli ma panować.

-    Co za przymusowe szczęście takiego człowieka - ciągnąłem - jakie to XVIII błogosławione kajdany albo musieć żyć pośród przeważnie lichych jednostek i nawet u nich być w nienawiści, albo wcale nie żyć!