Obraz7 4

IC niekiedy wybitne efek-zed we ze sn i) specj ;i I i za ej ą •rastania Sianowi najcen-

nność i uproszczenie, ale esl organizmem społeczni pozostaje ona we wza-mianom i przewartościo-iych latach bywało lak, iż ne były na plan dalszy, jątych i osiemdziesiątych iu oświaty i wychowania e funkcji: kształcąco-wy-20- wychowa wczą, ko rek -no-oświatową i integrują-ik poszczególne placówki, >re z ich punktu widzenia / stopniu szerszym i głęb-iię cztery funkcje szkoły: a.

la ujmować od zewnątrz zne funkcje; przygotowa-określonych ról społecz-: one inaczej, a mianowi* >trzeb osobowościowych, zkoły⁷². Funkcje te nie są ikują się, lecz dotyczą nie-

eń zbiorowości powołują-•wniającej mu bazę mate-Jysponentcm szkolnictwa ą głównie takie czynniki,

41

aty i wychowania, I)z.U. Nr 32. iwa 1977, s. 52-53.

— ——

— *ł i

tkwiące w społeczeństwie globalnym, jak: kultura narodowa, ideologia - zwłaszcza zaś ideologia polityczna oraz. system norm moralnych i obyczajów w zakre sic współżycia ludzi; poszczególne działy gospodarki narodowej, które profilują szkolnictwo oraz poszczególne szkoły, uwzględniające potrzeby ekonomiczne kraju (pod względem programowania i realizowania zajęć szkolnych)”⁷\

Wewnętrzne funkcje szkoły to te, które niejako nadbudowują się nad jej strukturą instytucjonalną, czy też wypełniają tę strukturę zindywidualizowanymi zachowaniami. Szkoła przez sam fakt istnienia wytwarza pewną liczbę zjawisk służących wyłącznie jej trwaniu, nie zaś spełnianiu jakichkolwiek funkcji wewnętrznych, ogólnospołecznych. Trzeba jednak pamiętać, że niemal wszystkie zjawiska typowo wewnątrzszkolne mają bliższy lub dalszy związek z realizacją podstawowych zadań edukacyjnych⁷⁵. Zatem podstawowe funkcje szkoły mogą być rozpatrywane z perspektywy zewnętrznej i wewnętrznej. Z jednej

strony, realizują potrzeby i oczekiwania społeczne, z drugiej zaś - aspiracje jej członków.

W literaturze przedmiotu najczęściej wskazywana jest funkcja dydaktyczna (kształcąca). W pracach pedagogicznych z lat siedemdziesiątych można dostrzec, iż niektórzy badacze łączyli tę funkcję z wychowawczą (I. Mikulski, S. Kawula), natomiast inni traktowali ją oddzielnie (I. Wołczyk, M. Winiarski). Rozgraniczenie to ma jednak tylko uzasadnienie teoretyczne, gdyż w praktyce edukacyjnej trudno oddzielić od siebie kształcenie i wychowywanie.

Funkcja dydaktyczno-wychowawcza jest typowa dla wszystkich szkół. J. Mikulski jej wartość upatruje nie tylko w przekazie wiedzy przez nauczyciela, ale przede wszystkim w samorzutnej działalności i inicjatywie dzieci, która może doprowadzić do prawdziwie wartościowej i efektywnej pracy wychowawczej. Proces nauczania w szkole winien być ściśle powiązany z systemem zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych. Jako dobry model autor proponuje szkołę środowiskową, która zwraca uwagę nie tylko na wpływ otoczenia na wyniki nauczania, ale także na zaspokojenie potrzeb dziecka, uczenie go pożytecznego spędzania

wolnego czasu, planowania wypoczynku, szukania zadowolenia w codziennej pracy szkoły⁷⁶.

Według S. Kawuli, główny sens funkcji kształcąco-wychowującej. można sprowadzić do optymalnego wykorzystywania doświadczeń dzieci i m o ziezy w działalności dydaktyczno-wychowawczej oraz rozszerzania różnorodnych torm ich aktywności i samorządności w szkole i w miejscu zamieszkania, a także orga-

ⁿ Ibidem, s. 54-55.

* rSkT&ŻL — w wielkim mWor. PWN. Warszawa .972. s. 8*.