PIC00631

160

ukształtować połączenie, tak jak na rys. 4.14c lub d; co zapewnia wzajemne właściwe położenie łączonych rur podczas lutowania.

Połączenia lutowane mogą być wykorzystane do konstruowania bardzo ekonomicznych rozwiązań części maszynowych. Przykłady takich rozwiązań przedstawiają rys. 4.15 oraz 4.16. Na rysunku 4.15 podano przykład zastąpienia tulci toczonej,

a)

lutowania (a) zamiast toczenia (b)

Rys 4.15. Przykład ekonomicznego rozwiązania konstrukcyjnego tuki wykonanej za pomocy

Rys. 4.16. Kolo pasowe lutowane z tulejki i dwóch wieńców blaszanych

której wykonanie wymaga dużej ilości materiału wyjściowego i drogiej technologii toczenia, przez tuleję wykonaną za pomocą lutowania cienkościennych tłoczonych lekkich elementów [18], [19]. Na rysunku 4.16 przedstawiono konstrukcję kola pasowego lutowanego z tulci toczonej i dwóch tłoczonych wieńców blaszanych. Chodzi o to, by konstrukcja zapewniała żądaną sztywność koła i jego wytrzymałość. Są to przykłady bardzo ekonomicznych rozwiązań, których w konstruowaniu należy zawsze poszukiwać i stosować.

Rys. 4.17. Lutowanie elementów ceramicznych z metalowymi: a) metalowej końcówki gwintowanej z ceramiczną tuleją, b) dwóch metalowych płyt do płyty ceramicznej, c) przewodu elektrycznego do pokiywy oraz izolatora do metalowej pokrywy i płyty, d) metalowej pokrywy do przewodu elektrycznego i uilei ceramicznej, e) cienkościennych metalowych rurek do przewodu z ceramiki

Oprócz iulowunych połączeń elementów metalowych, wykonanych niejednokrotnie z. różnych metali, technikę łączenia przez lutowanie stosuje się również do łączenia części ceramicznych z. metalowymi. Przed lutowaniem c/ęvn ceramiczne w miejscach późniejszego lutowaniu pokrywa się na gorąco warstwą metalu przy użyciu specjalnych topników. Może to być warstwa srebra, platyny czy żelaza w zależności od przeznaczenia zespołu lutowanego. Przykłady lutowania lutem miękkim elementów ceramicznych z metalowymi przedstawiono na rys. 4.17. Połączeniu tc mają małą wytrzymałość i nie powinny być poddawane obciążeniom rozrywającym.

4.S. Obliczanie wytrzymałości połączeń lutowanych

Połączenia lutem miękkim należy tak konstruować, aby spoina pracowała na ścinanie, a nie na rozciąganie. Lutowanie miękkim lutem stosuje się w połączeniach lekko obciążonych lub nie roboczych, głównie w celu uszczelnienia połączeń wykonanych innym sposobem, np. przez zawijanie, zawalcowanie itp. Jak wspomniano, ujemną cechą lutów miękkich jest niska wytrzymałość spoiny na ścinanie R,= 50 -h 70 MPa, która maleje ze wzrostem temperatury pracy i wzrostem grubości spoiny. Optymalna grubość spoiny dla lutów miękkich wynosi s = 0,1 mm (tabl. 4.4). Wytrzymałość na ścinanie połączeń wykonanych lutem twardym jest znacznie wyższa i wynosi R, = 150    500 MPa, a optimum występuje przy grubości

warstwy lutu równej s = 0,01 mm.

4.5.1. Obliczanie wytrzymałości połączeń zakładkowy ch

Warunek wytrzymałościowy połączenia lutowanego na zakładkę (rys. 4.18) ma postać:

i=4 < k,    ii

A

gdzie A = bl — pole powierzchni nośnej połączenia, F — obciążenie, b — szerokość zakładki, / — długość zakładki, Ić, = R,jx — naprężenia dopuszczalne na

Rys. 4.18. Zakładkowe połączenie lutowane obciążone nią F

11 — IWUcotU ipójnofctooę