podst pedagogiki przedszkolnej z metodyka9

20 Rozdział 1

i niżej. Wdrażał do systematycznej pracy, sprawdzając i oceniając jej rezultaty. „Gdyby dzieci uchylały się od wyznaczonych zajęć, należało je do nich zmuszać nawet za pomocą rózgi. Wyrabianie zamiłowania do pracy wydawało się Modrzewskiemu tak ważne, że radośnie powitałby wprowadzenie do Polski obyczaju tureckiego, który nakazywał uczyć każde dziecko jakiegoś rzemiosła"¹. Podkreślał znaczenie indywidualności jako ogółu cech różniących jednego człowieka od drugiego. W jego poglądach dominuje humanizm i demokratyzm.

Mikołaj Rej (1505-1569)

Ojciec literatury polskiej, zwolennik reformacji, wyznawca kalwinizmu, w swojej twórczości umiejętnie łączył tendencje moralistyczne i parenetyczne z dążeniem do zobrazowania i odtwarzania w języku polskim barwności życia, bystry obserwator, kawalarz o dużym poczuciu humoru i dowcipu. Dzieła: Krótka rozprawa między... Panem, Wójtem a Plebanem (1543), Żywot Józefa (1545), Kupiec (1549), Postylla (1557), Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego (1558), Zwierciadło (1568) i inne.

Rej wyrażał poglądy dotyczące stylu życia, „dając obraz właściwego postępowania od najmłodszych lat aż po wiek sędziwy. Uznawał wyższość wychowania nad nauczaniem, twierdząc, że tylko ono decyduje o pełnej wartości jednostki"². Zajmował się praktyczną pedagogiką małego dziecka, wskazując na jego aktywny tryb życia, przebywanie w gronie ludzi zacnych i wartościowych, na moralnie skromny ubiór, właściwe - lekkie odżywianie. Istotną rolę przypisywał perswazji, dialogom, rozmowom ze starszymi i mądrzejszymi ludźmi. Naukę - zwłaszcza encyklopedyczną uważał za nudną i żmudną, a tradycyjne sztywne siedzenie w ławkach za zbędne i niepotrzebne. Jego zdaniem, dzieci nie powinny marnować czasu na bezcelowe zabawy. Był zwolennikiem: obserwowania i poznawania świata, wszelkich wycieczek i wyjazdów, nawiązywania nowych kontaktów i odpowiednich relacji z ludźmi oraz pożytecznych - »IV' W koncepcji wychowania domowego Reja, opartego na dogmacie religijnym, wysuwa się surowość i ascetyczność. ¹ "d.-iców przestrzegał przed stosowaniem gróźb i kar wobec nn| młodszych.

i i i ni Gliczner-Skrzetuski (około 1535-1603)

l’« <lagog, pastor, pisarz religijny, propagator humanizmu

• Inzrśt ijańskiego, autor pierwszego przewodnika pedagogicz-

• •• i;o pl. Książki o wychowaniu dzieci bardzo dobre, pożyteczne i po-¹ • ' buc, których rodzice ku wychowaniu dzieci swych naukę doraźną h i,, i rpnąć mogą (1558). W twórczości powoływał się na dzieła A i \ ilolidesa, Plutarcha i Kwintyliana, prezentował również ire-111 *m W Książkach o wychowaniu... Gliczner nie propagował żad-*> li nowych koncepqi, lecz przekazywał rodzicom wskazów-¹ i dotyczące wszelkich zabiegów dydaktycznych i opieki nad i H ■ mi Kozprawę tę podzielił na dwadzieścia części, w których

......Izy innymi zwracał szczególną uwagę na: troskliwy rozwój

.....i dny najmłodszych, postawy rodziców, surowe wychowa-

nu proslą i skromną odzież, właściwe odżywianie, przyzwy-

• ij.inir do pracowitego stylu życia, zajęć i obowiązków oraz •M" "iwanie kar fizycznych za wszelkie przewinienia. Uważał,

> -I n-< i są największym darem i majątkiem rodziców, wnoszą ¹ n 11 n mię, radość i szczęście do domu, a tam gdzie ich brak, pa-

...... niepokój i chaos¹⁹. W czwartym roku życia wychowanek

"i i Imn.1/,o chłonną pamięć, którą należy ćwiczyć. Obserwuje Mię '' >wnież naśladowanie zachowania wszelkich czynności wy-» "tivw.mych przez dorosłych, którzy stanowią wzór. Według ¹" ni t.i, czterolatek może uczyć się już abecadła, sylabizowa-nhi i /yl.niia i pisania.

li i,*' rozprawa ma charakter wybitnie religijny, odnosi się "n nie/, do poglądów pedeutologicznych. Od nauczyciela ocze-^! ' '! dogłębnej wiedzy, godności, sumienności oraz uczciwego

• i" i ij.nistwa. Zdaniem pastora, wykonując tę profesję, należy

najpierw szlachetnym człowiekiem, a następnie prawdzi-in ped.igogiem, „fachowcem" i specjalistą.

'• S/Inlii yii, Hl<iiv;\/llin nn/AI . il cyl,, I'*

Historia un/chowmiia. n-il. l Kunlyb.u li.t, d/.. cyl., s. A 14.

^m lii:,łona un/thoioaiiia ’<7«w/n'A hioyralii in/, red A. (i.isinrowski, dz. cyt., s. 144.