Pojęcie DREWNO Encyklopedia Bilogiczna

Schemat budowy metaksylemu drewna pierwotnego: a) naczynie spiralne; b) naczynie drabinkowe (kolorem ciemnobrązowym zaznaczono celulozowe fragmenty ściany komórkowej); c) nar zynie jamkowate (ściana celulozowa występuję tylko w jamkach)

I Janika

na odkłada się w postaci szerokich listew. W naczyniach jamkowatych celulozowa ściana pierwotna występuje tylko na dnie jamek. Naczynia metaksylemu są ułożone w grupach, tworzących pasma przewodzące.

D. pierwotne różnicuje sic z pramiazgi i jej pochodnych. U roślin z przyrostem wtórnym d. pierwotne funkcjonuje krótko i zostaje zastąpione d. wtórnym. U roślin bez przyrostu wtórnego d. pierwotne, a zwłaszcza mctaksylem. funkcjonuje przez całe życie rośliny. D. wtórne różnicuje się z komórek odkładanych przez miazgę. Elementy wchodzące w skład d. wtórnego tworzą dwa systemy: osiowy (podłużny) i promieniowy (poprzeczny). System osiowy d. wtórnego składa się z cewek, naczyń, włókien i mię-kiszu osiowego. Cewki mają typową budowę w' d. roślin nagonasiennych, w którym stanowią jedyny element przewodzący. U roślin okrytonasiennych, mających naczynia, występują zmodyfikowane cewki naczyniowe, wspomagające naczynia w przewodzeniu wody, oraz cewki włókniste, służące do mechanicznego wzmocnienia. Naczynia d. wtórnego składają się z szerokich, krótkich członów i znajdują się w nich liczne jamki (—> komórka). Komórki, z których powstają człony naczyń, podczas różnicowania się nic rosną na długość. Włókna d. wtórnego są wydłużonymi martwymi komórkami o grubej ścianie wtórnej, która może drewnieć lub pozostaje celulozowa. W ścianach włókien występują zdegenerowane jamki lejkowate. Miękisz osiowy tworzą slupy komórek. ułożone pionowo. Komórki te mają zgrubiałe wtórne ściany komórkowe z licznymi jamkami prostymi. Zależnie ml położenia komórki miękiszowe gromadzą materiały zapasowe lub współdziałają w przewodzeniu wody. System poprzeczny w d. wtórnym składa się z promieni drzewnych, również pochodzących z miazgi. U roślin nagonasiennych w skład promieni wchodzą: cewki, miękisz i komórki wydziclnicze tworzące przewody żywiczne. U roślin okrytonasiennych promienie d. wtórnego są zbudowane z miękiszu. W roślinach drzewiastych klimatu umiarkowanego wyraźnie zaznacza się sezonowość w aktywności miazgi, czego konsekwencją jest warstwowa budowa pokładu d. wtórnego, w którym każda warstwa stanowi przyrost roczny. W obrębie przyrostu rocznego d. często różni się składem, co stanowi podstawę wyróżnienia d. wiosennego i d. letniego. Średnica naczyń odkładanych w ciągu sezonu wegetacyjnego też może być różna, co jest podstawą podziału d. wtórnego na d. rozpierzchłonaczyniowc i d. pierścieniowonaczyniowe. Niezależnie od sezonowych zmian w budowie i układzie elementów d., właśnie rodzaj elementów przewodzących, a także rozmieszczenie pozostałych składników d. decyduje o stopniu jego ewolucyjnego rozwoju.

Najstarsze ewolucyjnie d. pełniło funkcję zarówno przewodzenia, jak i wzmacniania i składało się z cewek - komórek pełniących obie te funkcje jednocześnie. Brak było w tym d. miękiszu osiowego i włókien. Taki typ d. wtórnego obecnie występuje u większości roślin nagonasiennych. W toku ewolucji d. funkcja przewodzenia oddzieliła się od funkcji wzmacniania, co stało się możliwe dzięki pojawieniu się naczyń. W prymitywnych rodzajach d. wtórnego roślin okrytonasiennych naczynia, jeszcze niedoskonałe.

m    m

włókna    naczynia

cewki    miękisz

przewodzą wodę wspomagane przez cewki naczyniowe leżące w pobliżu, natomiast funkcję wzmacniania pełnią cewki włókniste. W dalszym rozwoju pojawił się w d. miękisz i włókna. Komórki miękiszowe w starszym ewolucyjnie d. są rozproszone wśród pozostałych jego elementów (miękisz

Przykłady organizacji drewna: a) drewno cewkowe (naczyń brak, miękisz tylko w postaci promieni); b) drewno cewko-wo-naczyniowc (pojawiają się naczynia, miękisz w postaci promieni); c) drewno ccwko-wo-naczyniowo-włókniste (pojawiaj,! się włókna i miękisz osiowy terminalny); d) drewno włókniste (cewek przeważnie brak, pojawia się miękisz osiowy przynar zyniowy)