Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (151)

152 VI. Oddziaływanie na przedsiębiorstwa turystyczne f « ■

Modyfikacja systemu oddziaływania pośredniego na przedsiębiorstwo turystyczne

Wprowadzenie zasad gospodarki wolnorynkowej dało podstawę do wprowadzenia rachunku ekonomicznego do kalkulacji przedsiębiorstw. Nie jest naszym celem omawianie rozwiązań uniwersalnych, wprowadzonych do gospodarki w wyniku reformy. Chcielibyśmy jednak kilka słów poświęcić temu, co miało największy wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw turystycznych i to zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym.

Do pozytywów należy zaliczyć przede wszystkim to, że wprowadzono zunifikowany dla całej gospodarki system podatkowy i kredytowy. Spowodowało to ujednolicenie reguł gry, a przede wszystkim powiązanie procesu inwestycyjnego z bankowym systemem kredytowania. Nie było to ułatwieniem dla firm działających w turystyce, stawiało je niekiedy w bardzo trudnej sytuacji, spowodowało jednak bez wątpienia wzrost efektywności działań. Do wzrostu tej efektywności przyczyniły się w dużej mierze działania prywatyzacyjne prowadzone wśród firm już istniejących, jak i dopuszczenie do ogromnego wzrostu liczby nowych podmiotów na rynku - szczególnie biur podróży.

Ten szok samodzielności stał się przyczyną szybkiej selekcji naturalnej wśród istniejących do momentu reformy podmiotów gospodarczych. Wiele z nich upadło, postawiono też w stan likwidacji obiekty stare, zdewastowane, zdekapitalizowane, źle zlokalizowane. Z drugiej strony nastąpił prężny rozwój innych podmiotów, szybko sprywatyzowanych, a obecnie intensywnie modernizowanych. Myślimy o wielu obiektach należących do byłych Wojewódzkich Przedsiębiorstw Turystycznych, które po sprywatyzowaniu są intensywnie modernizowane przez nowych właścicieli, np. obiekty byłego przedsiębiorstwa „Przymorze” w Słupsku, „Wawel” w Krakowie czy „Przemysław” w Poznaniu.

Wzrostowi efektywności podejmowanych działań sprzyjało bez wątpienia zlikwidowanie funduszy celowych, jakim w turystyce był Centralny Fundusz Turystyki i Wypoczynku. Pieniądze z tego funduszu (którego źródłem były przymusowe składki przedsiębiorstw), wydatkowane były na budowę nowych obiektów zgodnie z dyspozycjami dysponentów, czyli urzędników ministerstwa.