psych5

48 Ks. Henryk Krzysteczko

orzec czy uzyskane wyniki mieszczą się w obszarze normy, czy też są poza nim.    san

Gdy występuje ta druga sytuaga, możemy np. przypuszczać, że w danym    wy

przypadku mamy do czynienia z zaburzeniami psychicznymi. Dalszym krokiem    ma

jest sformułowanie hipotezy co do rodzaju zaburzenia czy stopnia jego nasilenia.    ma

Następnie próbujemy weryfikować tę hipotezę, tzn. potwierdzić ją bądź jej    oc

zaprzeczyć, korzystając z innych metod psychologicznych, np. wywiadu.    dc

str

6. WYWIAD    ^so1

nie

O to, o co pytamy w ankiecie czy kwestionariuszu, możemy pytać bezpośrednio w rozmowie, w wywiadzie. Wywiad tym różni się od rozmowy, że jest przeprowadzany w ściśle określonym celu. Celem tym jest poznanie aktywności człowieka, jej uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych, a także postawienie diagnozy psychologicznej przez opis zaburzeń zachowania występujących u badanego¹². Aby wywiad można było nazwać metodą naukową, muszą być spełnione ustalone warunki i zasady posługiwania się tą metodą.

Wywiad powinien być przygotowany. W przygotowaniu winniśmy uwzględnić wszystkie wymagania, jakie stawia się ankiecie czy kwestionariuszowi.

Prowadzący wywiad powinien zdać sobie sprawę z tego, co ma badać.

Uważa się, że wywiadem można badać to, co bada kwestionariusz czy ankieta.

Jest to tylko częściowo prawdziwe, ponieważ wywiad ma swój specyficzny przedmiot, którego nie ujmują inne metody. Tym przedmiotem są cechy psychiczne najbardziej indywidualne. Generalnie biorąc, każda metoda, w której    fi¹

są stosowane pewne obliczenia, będą cechy wspólne, a więc pewna typowość.

Wywiad natomiast jest metodą, przy pomocy której odkrywamy cechy jedyne, niepowtarzalne. Przeprowadzając wywiad mamy bowiem możliwość postawienia dodatkowych pytań, w zależności od uzyskanych wcześniej czy w trakcie badania informagi. Istnieje więc szansa dopowiedzenia, uściślenia i wyjaśnienia problemów przez nas badanych. Można zatem powiedzieć, że wywiad jest narzędziem subtelniejszym, bardziej zindywidualizowanym. Jest czymś twórczym. Warto przy tej okazji wspomnieć, że w ogóle postęp w nauce to przede wszystkim umiejętne stawianie pytań. Niewątpliwie, pytania stawiamy również w ankiecie. Ale układając pytania do ankiety idziemy niejako po omacku.

Tymczasem wywiad jest spotkaniem bezpośrednim z badanym człowiekiem. Nie znaczy to, że jest spotkaniem bezpośrednim z badanym przedmiotem, ponieważ    r "

badając np. przeżycia też jesteśmy zdani na badanie pośrednie, bo nie można    op\

dotrzeć bezpośrednio do wnętrza człowieka. Polegamy więc na szczerości

rozmówcy, na jego umiejętności samoobserwagi, wypowiadania się.    -,

Prowadzenie wywiadu można by porównać do rozmowy z kimś, kto nie zna    .-.j

naszego języka. Wówczas możemy rozmówcę nauczyć naszego języka albo my    _les

nauczymy się jego. W wywiadzie ma zastosowanie jedno i drugie. Uczymy się    den