Scan0021

11

6.    Pochodne podofilotoksyny zw ane rów nież lignanami.

•    Etopozyd

•    Tenipozyd

Mechanizm działania: Leki te są inhibitorami topoizomerazy II —*■ hamują replikację oraz procesy naprawcze DNA (niedopuszczają do naprawy złamań nici DNA). Efekt ten jest odpowiedzialny za zatrzymanie podziału komórki w późnej fazie S lub wczesnej fazie Go, w zależności od dawki leku.

Cytostatyki te działają na komórki nowotworowe późnej fazie S lub wczesnej fazie G2.

Leki te stosowane są w ostrej białaczce szpikowej i limfoblastycznej, chioniakach nieziarniczych i ziarnicy złośliwej, nowotworach o.u.n. (glejako-mięsak, gwiaździak, wyściółczak), w raku drobnokomórkowym płuca, nowotworach zarodkowe jądra u mężczyzn, nowotworach jajnika, raku pęcherza moczowego, neurobłastomie oraz guzach litych wieku dziecięcego.

7.    Pochodne platyny

Mechanizm działania: polega na tworzeniu wiązań krzyżowych między sąsiadującymi nićmi DNA oraz w obrębie tej samej nici. Tworzenie tych poprzecznych wiązań uniemożliwia replikację DNA i podział komórki. Pochodne platyny działają na komórki nowotworowe niezależnie od fazy cyklu a więc są sw oiste dla cyklu a nie dla fazy.

Duża toksyczność pochodnych platyny ogranicza ich wykorzystanie w medycynie weterynaryjnej.

•    Cisplatyna (Platidiam, Platinol, Cisplatyl, Platamine, Blastolem), 50-70 mg/m² i.v. co 4 tygodnie - wskazania: kostniakomięsak i raki. W odróżnieniu od wcześniejszych leków wywiera znaczne działanie nefrotoksyczne (ostra martwica kanalików bliższych) i ototoksyczne. Nie stosować u kotów.

•    Karboplatyna (Paraplatin), 300 mg/m² co 3-4 tygodnie - wskazania: kostniakomięsak i raki. Nefrotokszyczność mniejsza niż przy cisplatynie

8.    Enz\mv

Asparaginaza (Ewinase, Medac ), 10000-40000 j.m./m² i.m. co 7 dni. Mechanizm działania asparaginazy różni się istotnie od mechanizmu działania dotychczas znanych cytostatyków. Działanie asparaginazy opiera się na fakcie, że niektóre komórki nowotworowe (komórki nowotworowe białaczki limfoblastycznej (limfoblasty) i niektórych chłoniaków) nie sa zdolne do syntezy asparaginy (ponieważ nie posiadają syntetazy asparaginianowej), podczas gdy większość zdrowych komórek •wytwarza własną asparaginę. Tak więc komórki nowotworowe (dotyczy wyżej wymienionych) zależą od wolnej asparaginy cyrkułującej w organizmie. Asparaginaza katalizuje rozkład L-asparaginy do kwasu asparaginowego i amoniaku, co likwiduje wolną asparaginę w organizmie. Asparagina zaś jest niezbędna do syntezy białek i do rozrostu komórek nowotworowych. Asparaginaza należy do leków sw oisty ch dla fazy Gt^ i znalazła głównie zastosowanie w leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej i niektórych chłoniaków'. Jest to jedyny cytostatyk działający selektywnie na komórki nowotworowe, bowiem większość komórek ssaków wytwarza asparaginę. Zastosowanie jej ogranicza: krótkotrwałość działania, występowanie odczynów uczuleniowych, oporności oraz niebezpiecznych objawów toksycznych, które są wynikiem uszkodzenia wątroby i nerek. Niekiedy występują objawy ostrego zapalenia trzustki oraz zaburzenia ze strony oun.

9.    Inne chemioterapeutyki przeciwmowotworowe:

•    Hydroksymocznik, 50 mg/m² 1 x dziennie, aż do uzyskania efektu lub 80 mg/kg co 3 dni -Mechanizm działania: Hydroksymocznik działa cytotoksycznie i antymitotycznie (hamuje podziały komórkowe) poprzez blokowanie enzymu reduktazy rybonukleotydowej, przekształcającej rybonukleotydy do deoksyrybonukleotydów. Jest lekiem swoistym dla fazy S cyklu komórkowego. Wskazania: czerwienica prawdziwa, przewlekła białaczka szpikowa.

•    Pipobroman (Vercyte)

• Pro karb azyna (Natulan)

•    Mitotan (Lysodren)

•    Amsakryna (Amsidine)

•    Razoksan (Razoxin)

T.M.