SCAN0055

parlamentów krajowych i Trybunału Sprawiedliwości w odniesieniu do kontroli poszanowania zasady pomocniczości.

Traktat lizboński wprowadza mechanizm wczesnego ostrzegania, zgodnie z którym parlamenty krajowe mają osiem tygodni, aby skierować opinie na temat projektów aktów prawodawczych do Komisji, która zobowiązana jest przedstawić je równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Jeśli zgodność projektu aktu prawodawczego z zasadą pomocniczości zostanie zakwestionowana przez jedną trzecią parlamentów krajowych na podstawie uzasadnionej opinii. Komisja zobowiązana jest do ponownego zbadania swojego projektu i uzasadnienia jego ewentualnego utrzymania (procedura „żółtej kartki”). Próg ten zostaje obniżony do jednej czwartej parlamentów krajowych w wypadku aktów prawodawczych z dziedziny przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Ponadto jeśli zwykłą większością parlamentów krajowych zostanie podważona zgodność projektu aktu prawodawczego z zasadą pomocniczości („pomarańczowa kartka”) oraz jeśli Komisja utrzyma swój wniosek, sprawa zostaje skierowana do Rady i Parlamentu Europejskiego, które wypowiedzą się przy pierwszym czytaniu. Jeśli obie te instytucje uznają, że wniosek legislacyjny nie jest zgodny z zasadą pomocniczości, mogą odrzucić go większością 55% członków Rady i większością oddanych w Parlamencie Europejskim głosów.

Niniejsze prawo do ostrzegania przyznaje się wszystkim izbom parlamentów krajowych.

Traktat lizboński w protokole w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności stanowi, że - w ramach kontroli zgodności z prawem aktów prawodawczych - Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w zakresie skarg w sprawie naruszenia przez akt prawodawczy zasady pomocniczości. Skargę taką może wnieść ewentualnie państwo członkowskie w imieniu swojego parlamentu, jeśli porządek prawny państwa na to pozwala.

Taką skargę wnieść może również Komitet Regionów, w przypadkach aktów, co do których wymagane jest zasięgnięcie jego opinii

Rola parlamentów krajowych

Dążenie do tego aby tworzone prawo odzwierciedlało wolę narodów (demokratyzacja prawa)

a)    Kontrola nad przedstawicielami rządu w Radzie UE - parlamenty krajowe kontrolują pracę ministrów zasiadających w Radzie UE. Sejm kontroluje rząd a więc także ministrów którzy zasiadają w Radzie UE i którzy w Brukseli tworzą prawo. Ministrowie SA odpowiedzialni za pracę (tworzenie prawa w UE) przed własnym parlamentem.

b)    Procedura przestrzegania zasady pomocniczości odnalazła swe odzwierciedlenie w protokołach UE. Każdy rodzaj aktu prawnego musi zostać zaopiniowany w parlamencie krajowym - proces kartki. Parlamenty krajowe mogą zawetować taki akt na etapie ścieżki prawodawczej

c)    Współpraca wzajemna parlamentów krajowych oraz współpraca parlamentów krajowych z parlamentem europejskim - parlamenty krajowe odpowiadają za przestrzeganie zasady subsydiamości ponieważ zrzekły się prawa do stosowania prawa przystępując do UE w postaci aktu przekazania kompetencji. Poprzez to parlamentom krajowym ubywa kompetencji w różnych dziedzinach. Na tym podzielonym polu kompetencji w najlepszym interesie parlamentów krajowych jest to aby więcej kompetencji już im nie ubyło.

Zasada subsydiamości mówi o tym, że do kompetencji instytucji ponadnarodowych przekazywane mogą być tylko te sprawy, któiych nie można uregulować skuteczniej (z uwagi na skalę lub skutek) na niższych szczeblach (władza krajowa, regionalna, lokalna).

Zasada proporcjonalności

Służy do kontroli konkretnego środka (wymaga aby środek przyjęty przez Unię nie nakładał niepotrzebnych ciężarów na Państwo czł. lub jednostki) i stosuje się ją do wszystkich sfer kompetencji Unii (bez rozgraniczeń). Oprócz tego służy do oceny zarówno środków unijnych jak i środków przyjmowanych przez państwa czł. w zakresie stosowania prawa Unii. Zasada ta powinna być także uwzględniana przy interpretacji środków krajowych.

Kontrolę nad tym sprawuje Trybunał Sprawiedliwości UE który bada czy zastosowany środek jest: