scan0132

202

Czasami, w celu dłuższego przechowania, złoże jest suszone. Następne etapy procesu są zbliżone do metod postępowania z roztworami otrzymanymi z hodowli wgłębnych.

Enzymy zewnątrzkomórkowe wydzielane są do płynu hodowlanego i wy-magają jedynie oddzielenia biomasy.

W produkcji enzymów wewnątrzkomórkowych dodatkowym etapem jest dezintegracja ścian komórkowych, niezbędna do uwolnienia płynu wewnątrzkomórkowego.

Naturalnym dążeniem technologicznym jest używanie takich mikroorganizmów, które wydzielają enzymy do środowiska hodowlanego. Do tej grupy należą hydrolazy. Jednakże znaczna część enzymów należy do enzymów wewnątrzkomórkowych. Dla przykładu, enzymem wewnątrzkomórkowym jest izomeraza glukozowa — enzym używany w dużych ilościach w produkcji syropów glukozowo-fruktozowych.

W celu uniknięcia kłopotów z wydzielaniem enzymu, do zastosowań praktycznych używa się całych komórek.

Na rys. 17.1 przedstawiono ogólny schemat wytwarzania preparatów enzymatycznych. Wyróżnić w nim można trzy zespoły operacji: hodowlę, wydzielanie enzymu i oczyszczanie, zatężanie i zestawianie końcowej formy preparatu enzymatycznego. Różne procesy rozdzielania i oczyszczania, stosowane także w technologiach enzymatycznych omówione zostały w rozdz. 9.

HPC    HPS

wirowanie-► PREPARAT SUROWY

i

zatężanie próżniowe suszenie rozpytowe zatężanie i oczyszczanie

I

suszenie

1

SYROP    PROSZEK    PROSZEK

Rys. 17.1. Ogólny schemat wytwarzania preparatów enzymatycznych'

Wielostopniowe procesy oczyszczania i zatężania enzymów pozwalają na otrzymywanie czystych preparatów białkowych, lecz ogólna wydajność tych procesów nie jest duża.

W tablicy 17.2 przedstawiono schemat otrzymywania krystalicznej proteazy z płynu po hodowli Streptomyces griseus. W formie czystej uzyskuje się w tym przypadku 5-15% początkowej ilości enzymu.

Tablica 17.2

Otrzymywanie krystalicznej proteazy Sireptomyces griseus

Proces	Aktywność właściwa surowiec = 1	Wydajność do surowca
Ciecz pohodowlana	1	100
Precypitacja zanieczyszczeń	1	90
Oczyszczanie roztworu na jonitach	1	85
Sorpcja proteazy na jonicie	-	70
Wymywanie z jonitu	10	40
Precypitacja siarczanem amonu	14	30
Dializa, wytrącanie acetonem	15	25
Rozpuszczanie w octanie potasu i prccypi-
tacja acetonem	25	15

17.7. Formy preparatów enzymatycznych

Gotowe preparaty enzymatyczne występują w kilku podstawowych formach:

-    roztwory o różnym stopniu zatężenia,

-    preparaty stałe,

~ unieruchomione enzymy,

-    unieruchomione całe komórki.

17.7.1. Ciekle preparaty enzymatyczne

Stosuje się różne stopnie koncentracji płynu pohodo w lanego: od 2 do 100. Zatężanie prowadzi się przez ultrafilację bądź w wyparkach próżniowych. Stosunkowo łatwo jest otrzymać preparat standaryzowany, tzn. o określonej aktywności. Im mniejsze jest zatężenie preparatu, tym zwykle mniejsza jest jego trwałość.

Ciekłe preparaty enzymatyczne o niskim stopniu zatężenia i oczyszczenia są tanie i znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie istotna jest jedynie aktywność preparatu, a nie jego czystość. W tej formie sprzedawane są niektóre preparaty amylolityczne i pektynolityczne. Wadą preparatów ciekłych, zwłaszcza o niskim zatężeniu jest konieczność transportowania i przechowywania znacznych objętości płynu.