Scan10020

Dla przekładni, pracujących przy prędkościach powyżej $ > 20 m/s, istotna jest również odporność na zacieranie, która zależy głównie od:

—    twardości powierzchni,

—    luzu obwodowego,

—    dokładności wykonania,

—    stanu powierzchni,

—    rodzaju smarowania i chłodzenia.

2.3. Ogólna charakterystyka stosowanych materiałów

Koła zębate są odpowiedzialnymi elementami maszyn i urządzeń o dość skomplikowanych kształtach, a więc o dużym koszcie specjalistycznego wykonania, dlatego też nie należy stosować podrzędnych materiałów.

Spośród dużego asortymentu tworzyw konstrukcyjnych: staliw, żeliw, stali, stopów metali kolorowych, tworzyw sztucznych, należy stosować te materiały, których przydatność została potwierdzona w długotrwałych badaniach laboratoryjnych i praktyce przemysłowej.

Mając na względzie przedstawione główne kryteria doboru i wyniki badań eksploatacyjnych, materiały na koła zębate można podzielić na odpowiednie grupy:

—    żeliwa szare i żeliwa sferoidalne,

—    staliwa,

—    stale węglowe i stopowe,

—    brązy,

—    mosiądze,

—    stopy aluminium,

—    tworzywa sztuczne.

2.3.1.    Żeliwa

Żeliwa szare wg PN-86/H-8310I w gatunku ZL250, ZL300, ZL350 i żeliwa sferoi-dalnc wg PN-86/H-83I23 w gatunku Z_S450I0, Z_s50007, Z_s60003 stosuje się głównie na średnie i duże wolnoobracające się kola zębate przenoszące niskie i średnie obciążenia. Dzięki dobrej lejności wykonuje się z nich skomplikowanie kształty całych kół zębatych lub korpusy kół zębatych, na które nakłada się wieńce zębate wykonane ze stali obrobionej cieplnie. Żeliwne koła posiadają dobre własności tłumienia uderzeń (głównie żeliwa szare), dobre własności cierne (stosunkowo niski współczynnik tarcia we współpracy z kołem stalowym), odporność na zacieranie i nie wymagają intensywnego smarowania.

2.3.2.    Staliwa

Kola zębate dużych mocy (dużych wymiarów o średnicach od 1100 do 6000 mm jednolite lub składane z segmentów), np. koła zębate napędów: urządzeń walcowniczych, pras, turbin parowych, młynów kulowych, pieców cementowych, obrotnic ilp. wykonuje się jako odlewane, gdzie materiałem konstrukcyjnym są niektóre gatunki staliwa.

20