Scan10025

Kianstruktor dobierając odpowiedni gatunek materiału, kierując się kryteriami wyboru, mieć również dobre rozeznanie co do możliwości przeprowadzenia odpowiedniej Sbki cieplnej lub cicplno-chemicznej całych kół zębatych lub samych zębów.

Wybór odpowiedniego gatunku materiału na koła zębate uzależnia się od własności ■fcnicznych, tribologicznych i pasma hartowności, jakie są najodpowiedniejsze dla pienia wymagań wytrzymałościowych i eksploatacyjnych danej przekładni. Pasmo har-ości pozwala ocenić twardość zahartowanej warstwy, określić jej głębokość i ocenić ni ść rdzenia, co jest istotne przy oszacowaniu wytrzymałości zmęczeniowej stykowej, fc-z> małości zmęczeniowej na zginanie i wytrzymałości statycznej na zginanie zębów. Podstawowe własności mechaniczne i pasma hartowności dla niektórych stali stoso-ch na koła zębate zamieszczono w tabelach (aneks).

Wymaganą grubość warstwy utwardzonej dla kół nawęglanych i hartowanych oraz loazotowanych można wyznaczyć:

>-3.

A,_min>4,16. 10--M,— dla zębów kół azotowanych: y~3 »    ^

min — 2>38 • lO^-"’ d

KHhb	(2.1)
KHhb - 120
KHhb
KH„b-150 '	(2.2)

i

I

di dla kół węgloazotowanych KH_Hb > 500 HB, to do powyższych wzorów należy iwić KH_hb = 500 HB, gdzie KH_hb jest twardością rdzenia, którą można określić na

próbce walcowej obrobionej cieplnie, zachowując takie same warunki obróbki cieplnej, lub z wykresów pasma hartowności (zobacz aneks).

Zależność pomiędzy odpowiednimi twar-dościami podaje rysunek 2.3. Na kola zębate słabo obciążone, gdzie nie można zastosować dostatecznego smarowania, stosuje się we współpracy z kołami stalowymi (wiórkowanymi lub szlifowanymi zębami) koła zębate z materiałów niemetalowych, takich jak: tekstolit, tworzywa wielowarstwowe na osnowie drewna (przesycane syntetycznymi smołami), poliamidy, teflon i jego odmiany.

tre

3C3—

6C3-

503-

400t-

?3C

TX)

’
			H$
’					K HRC

100 200 300 400 500 600 700 —*- HB

—3. Zależność między twardościami: Brinella HB, Rockwclla HRC, Yickcrsa HV i Shora HS

100

90

in

80?, 70oj 60 50 40 30 20 10 0

2-4. Materiały stosowane na wały maszynowe

Na wały wolnoobrotowe małych mocy i do mało odpowiedzialnych maszyn i urządzeń Bsuje się stale węglowe zwykłej jakości w gatunkach Sl4, Sl5 oraz stale niskowęglowe fcyzszej jakości, np. 15, 25, 35 itp.

25