Scan16

86 Rozdział 3

od pomocy finansowej państwa, wzrostu produktywności pracy (przesunięcie działalności gospodarczej z obszarów charakteryzujących się niskim zaangażowaniem kapitału, niską wartością dodaną i niskimi wynagrodzeniami do obszarów cechujących się wysokim zaangażowaniem kapitału, wysoką wartością dodaną i wysokimi wynagrodzeniami), zwalczanie nieuczciwej konkurencji, polegającej na oferowaniu produktów po zaniżonych cenach dzięki obniżonym ponad wszelką miarę wynagrodzeniom'⁶.

3.5. Bezrobocie i metody walki z tym zjawiskiem

Zgodnie z tendencją ogólnoświatową również w Polsce do grup w największym stopniu dotkniętych brakiem zatrudnienia należą młodzi ludzie w wieku 18-24 lat^{1 2}. Potwierdzają to liczne badania rn.in. Mieczysława Kabaja, Urszuli Je-ruszki, Stefana M. Kwiatkowskiego³. Popadanie młodych ludzi w bezrobocie jest z jednej strony uwarunkowane biologicznie okresem psychicznego i społecznego dojrzewania oraz kształtowania się tożsamości i osobowości, również zawodowej, przypadające w czasie podejmowania decyzji o wyborze szkoły i przyszłego zawodu. Z drugiej strony istnieją czynniki zewnętrzne w formie różnego rodzaju „barier wejścia” na rynek pracy przez młodzież.

Młodzieńczość to stadium życia najbardziej krytyczne z punktu widzenia rozwoju zawodowego i kariery zawodowej jednostki. Krytyczność tej sytuacji polega na jej przełomowym znaczeniu dla dalszych losów człowieka oraz konieczność zdecydowania o czymś (przyszły zawód, praca zawodowa), co dla większości jest nieprzewidywalne i mało wyobrażalne. Młody człowiek stoi w obliczu wyboru nie mając ku temu dostatecznych informacji, narzędzi ani doświadczenia. Podejmowanie decyzji przy braku informacji poddaje krytyce jej racjonalność. Decydowanie o wyborze zawodu następuje przy małej znajomości własnych możliwości, w wieku uniemożliwiającym całościowe rozumienie dysharmonii z przyszłą rolą zawodową³'⁴. Dodatkową komplikacją są charakterystyczne dla okresu dojrzewania napięcie w kontaktach ze światem dorosłych. Część młodzieży z dystansem

odnosi się do sugestii i rad dorosłych w kwestii wyboru zawodu. Kształtujące m*, własne ja odrzuca wszystko, co nie jest zgodne z jego specyficznie pojętym inien sem, zaznaczając z całą mocą własną niezależność i autonomię.

Na tę sytuację nakłada się dodatkowo trudna sytuacja społeczna okresu n.m . formacji '⁰. Negatywne zjawiska (wzrost agresji, przemocy, przestępczość młodzie/1) lo koszty transformacji i cena sukcesu gospodarczego, który wydaje się odwrotni* proporcjonalny do kryzysu w sferze wartości, moralności i szeroko pojętej kuli i im Czas przemian charakteryzuje się także narastaniem kontrastów społecznyt h, sprzeczności i zróżnicowań. Z jednej strony lansowany jest model błyskotliwi | kariery, sukcesu finansowego, dostatku i życia konsumpcyjnego, z drugiej im stępuje ubożenie całych grup społecznych, narasta bezrobocie. Zwiększaj.| sh, potencjalne możliwości samorozwoju jednostki, jednocześnie - dostęp do nii h jest ograniczany i uwarunkowany sytuacją materialną. Młodzież niejednokrotni! nie potrafi uznać jakie wartości są najważniejsze, nie jest w stanie odnaleźć sit, w nowej rzeczywistości. W efekcie często dochodzi do przypadkowego wybom szkoły i zawodu. Pobyt w szkole średniej jest swoistego rodzaju „przechowalni i lormą przeczekania a nie etapu w zdobywaniu wybranego zawodu i sol i( 11 u |'.« • przygotowania się do wykonywania przyszłej pracy. Nieprzemyślany wybór Luli i i zawodowej kończy się zazwyczaj brakiem integracji osobowości zawodowij i identyfikacji z zawodem. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest przewidyw.mil własnych trudności na rynku pracy, po zakończonej edukacji, co stanowi koli |ny rlap powiększania się lyzyka bezrobocia⁴¹. Wyniki badań prowadzą do wiiiiid n że trudności absolwentów na rynku pracy są uwarunkowane pewnymi postaw ami i przekonaniami, które cechowały ich jako uczniów ostatnich klas szkół pon ul podstawowych. Okazuje się,-że wśród młodych ludzi można wyróżnić dwie p.iiij •*. przewidujący kłopoty ze znalezieniem pracy i nie przewidujący takich kłopotu w

Osoby oczekujące porażki na rynku pracy czują się wyobcowane, pozbaw......

możliwości wpływania na swój los. Uważają, że to, co się dzieje w kraju, ........ ■

do pozbawienia obywateli pomocy państwa i pozostawienia ich samych "l i I )emokracja przyniosła im raczej poczucie chaosu i niepewności jutra niż reali/ n |i pozytywnych wartości. Są w dużym stopniu zdezorientowani i zagubieni h li rozumienie polskiej rzeczywistości i ich właściwości psychologiczne są h.ml n podobne do wyobrażeń oraz cech psychologicznych osób już bezrobotnych, I I ■ lomiast osoby oczekujące sukcesu na rynku pracy mają odmienne postawi i opnie o przemianach w naszym kraju. ^{5 4}

1

   Por. W. Golnau, Znaczenie płacy minimalnej dla rynku pracy, Sopot 2007.

2

   W. Bańka, Zawodoznawstwo, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy, 1095, s. 125 131.

3

   M.in. Edukacja zawodowa wobec rynku pracy i integracji europejskiej, (ml.) S.M. Kwiatkowski, IPiSS, Warszawa 2001; Metody badania losów i karier absolwentów > kol owodonyeh, (rod.) I). Kruszka, Warszawa 7001; M. Kaltaj, Projekt systemu intryjoi/i cdukui/i on 'iłowej i rynku pracy, W' kierunku ks ta/eenla dualneyo, „Polityka Spoin/na" I99H, iii 9

'¹ |l MiikMnii Iśowalukii, Miodu" no lynku /no, i |'*')M I'

4

|',N|)l(Ulae)l 1’IH, Ka.lom 1‘J‘JS.n. H/ ‘)H

" A Wli i /liii Id, Rynek /iniry ii i i-o# iii , .lnt.ii/i, Wai s/awa 1'ł'lH. . iż (iż

5

¹¹¹ K. Paiyęcki., K. Symela, li Zawad/lo, Orientacje i poradnictwo ■flUior/owr, Inslyim To IiiiiiIii) II