ScanImage2

10 Słowo wstępne

Wobec tego niezwykle ważnego i szerokiego tematu nie sposób jest kompleksowo przedstawić tak złożoną problematykę, zwłaszcza w odniesieniu do obecnie panującej sytuacji, w warunkach występowania wielu zagrożeń wewnętrznych i międzynarodowych. Dynamicznie istniejące i rozwijające się zagrożenie terrorystyczne oraz pochodzące ze strony innych form zorganizowanej przestępczości międzynarodowej, jak i rodzimej powoduje nasilenie subiektywnego poczucia braku bezpieczeństwa wśród obywateli. Stąd też w niniejszej publikacji wybór padł na przedstawienie, wydaje się, najbardziej jaskrawych aspektów podjętej problematyki.

Omówienie poszczególnych wymiarów bezpieczeństwa państwa w ujęciu współczesnym, podjęte w drugiej części książki, poprzedzone zostało naświetleniem sytuacji Polski w wybranych epokach historycznych. Dzieje Rzeczpospolitej wyznaczają bowiem rozumienie bezpieczeństwa naszego kraju współcześnie. By prawdziwie przedstawić wagę pojęcia bezpieczeństwo w rozumieniu Polaka, należy niewątpliwie sięgnąć do jego korzeni. To kultura narodu polskiego i jego historia łącznie z bytowością Kościoła katolickiego ukształtowały naszą wrażliwość narodową i poprzez nią wpływają na współczesne rozumienie samej wartości bezpieczeństwa oraz potrzeby szerokiej i konsekwentnej ochrony bezpieczeństwa Polski w dobie tak różnorodnych zagrożeń wewnętrznych i międzynarodowych.

W niniejszej publikacji położony został więc akcent jedynie na wybrane aspekty współczesnego rozumienia bezpieczeństwa Polski w nadziei na ideowe wzbogacenie ogólnopolskiej oraz międzynarodowej dyskusji nad tym centralnym zagadnieniem w bytowaniu człowieka jako osoby oraz jego wspólnot.

Redaktorzy

ff£cC /Wro*vpfiA<-Z L . Guz.

ąbUu io40

Anzelm Weiss

ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA MIĘDZYNARODOWEGO PAŃSTWA POLSKIEGO W OKRESIE PRZEDROZBIOROWYM

Współczesne państwo polskie jest dziedzicem ponad tysiącletnich losów narodu i nieco krótszych losów państwa polskiego. Dzieje suwerennego państwa zostały bowiem przekreślone na 123 lata na mocy traktatów rozbiorowych. Cezura rozbiorów jest zatem badawczo uzasadniona. Pragnę się zająć pierwszym okresem naszych dziejów, gdy z narodu kształtowało się państwo. Jak następnie rozkwitało, a potem upadło, gdyż w pewnym momencie dziejowym przestano się troszczyć, w wystarczający sposób, o międzynarodowe bezpieczeństwo Polski. Z racji rozległości chronologicznej przegląd wydarzeń musi mieć charakter skrótowy, a analizy czerpią zasadność z ustaleń bogatej literatury historycznej. Rozważania oparto na klasycznym schemacie podziału historii przedrozbiorowej Polski według dynastii panujących, z uwzględnieniem również okresu królów elekcyjnych. Królowie bowiem w owych stuleciach uchodzili za symbole niezależności państwa i, przynajmniej nominalnie, za sterników nawy państwowej.

Norman Davies rozpoczyna swoją historię Polski od zdania: „Niewielu ludzi miało lub ma wątpliwości co do tego, że geografia Polski ponosi winę za jej dzieje. Zamknięta jak w pułapce w środku Niziny Północnoeu-ropejskiej, pozbawiona naturalnych granic, które pomogłyby jej odpierać najazdy potężniejszych od niej sąsiadów, prowadziła z Niemcami i Rosją nierówną walkę o przetrwanie”. Nieszczęsne położenie geopolityczne przywołuje się dla wyjaśnienia rozbiorów w XVIII w., nieudanych powstań czy katastrofy II Rzeczypospolitej w XX w. Jest to jakaś próba, może trochę