skanuj0042 (Kopiowanie)

Reakcje utleniania substancji leczniczej to przede wszystkim hydroksylacja cząsteczki, oksydacyjna dezaminacja, procesy N- i S-oksydacji, utlenianie alkoholi i aldehydów.

W reakcji hydroksylacji układów aromatycznych obowiązuje znana zasada wpływu skierowującego podstawników już obecnych w cząsteczce (ryc. 6.4).

.... —    ^    ^MU-CO-CH,

Acetanilid    .

Ryc. 6.4. Skierowujący wpływ podstawnika w procesie hydroksylacji

Niekiedy następuje przesunięcie znajdującego się w pierścieniu pod-

w procesach biotransformacji substancji leczniczych zawierających w cząstecz ce pierścień aromatyczny (ryc. 6.5).

NH₂

NH₂

ru -CH-COOH

OH

Cl

p-Chlorofenyloalanina

Ryc. 6.5. Przesunięcie typu NIH

Grupa hydroksylowa może wejść na miejsce już obecnych podstawnikó w pierścieniu aromatycznym, np. aminowego, nitrowego, chlorowca, przy czym wspomniany podstawnik jest eliminowany z cząsteczki. Reakcji hydroksylacji mogą też ulegać inne układy pierścieniowe, np. heterocykliczne Przykładem może być biotransfoimacja nikotyny (ryc. 6.6).

Nikotyna

heterocyklicznego

w aldehydy lub ketony. Jest to proces odgrywający zasadniczą rolę w pobudzaniu i hamowaniu czynności ośrodkowego ułdadu nerwowego, ponieważ większość neuroprzekaźników (noradrenalina, dopamina, serotonina) ulegają w ten sposób biotransformacji (ryc. 6.7).

*

ch₂-ch,-nh₂

Serotonina

CK-C-H

Ryc. 6.7. Utlenianie serotoniny do aldehydu 5-hydroksyindolooctowego katalizowane przez MAO

Reakcje N- i S-oksydacji odgrywają ważną rolę w procesach metabolicznych substancji leczniczych zawierających heterocykliczny azot lub siarkę, np. pochodne kwasu tiobarbiturowego i fenotiazyny ulegają biotransformacji, tworząc m.in. odpowiednie związki oksoniowe.

NADPH + H* + FAD 3 FADH₂ + R-N0₂

FADH₂ + NADP 3FAD + R-NH₂ + 2H₂0

Ryc. 6.8. Schemat reakcji redukcji katalizowanej przez reduktazy frakcji mikroso-malncj wątroby

Utlenianie alkoholi katalizowane jest przez dehydrogenazę alkoholową. Produktem tej reakcji są odpowiednie aldehydy, ketony i kwasy Interesujące jest hamowanie procesu utleniania metanolu przez etanol. Ponieważ za toksyczne działanie metanolu odpowiedzialny jest głównie jego metabolit — aldehyd mrówkowy, interakcja etanol—metanol może mieć znaczenie toksykologiczne.

Procesy utleniania mogą być blokowane przez pewne substancje, np. cyjanowadór, cyjanki, czterochlorek węgla. Działanie wymienionych substancji polega na uszkodzeniu enzymów oddechowych, kierujących transportem tlenu w organizmie.

Procesy redukcji, którym ulega substancja lecznicza podczas reakcji biotransformacji, mogą polegać na redukcji grupy nitrowej, azowej, wysycaniu układów nienasyconych. Pierwsze 2 typy reakcji katalizowane są przez reduktazy frakcji mikrosomalnej wątroby, lokalizacja enzymów katalizujących wysycanie wiązań podwójnych nie jest dokładnie znana.

Reduktazy frakcji mikrosomalnej wątroby są flawoproteinami, zawiei