skan158

gdzie ciśnienie hemodynamiczne wzrasta tak bardzo, że zmienia się układ sił" równowagi Stariinga i płyn przemieszcza się poza naczynia.

6.1.5.2.

Hiperbaria

W czasie zanurzania działa na nurka ciśnienie wzrastające w stosunku około 100 kPa (1 atm) na każde 10 metrów zanurzenia. Na głębokości 50 m panuje przeto ciśnienie około 600 pPa (ciśnienie atmosferyczne + ciśnienie słupa wody o wysokości 50 m). Zgodnie z prawem Henry’ego (por. rozdz. 9), gaz rozpuszcza się! wtedy we krwi i tkankach w ilości zwiększonej, proporcjonalnie do ciśnienia! (jeżeli nurek oddycha powietrzem, oprócz tlenu jest to głównie azot). W takiej warunkach oddychanie powietrzem szybko prowadzi do zatrucia tlenowego (por. rozdz. 9), a także ujawnienia działania narkotycznego azotu. Aby uniknąć tych powikłań, stosuje się do oddychania mieszaninę tlenu z helem. Podczas wynurzania (tj. obniżania ciśnienia w otaczającym nurka środowisku) potrzebny jest długi okres dekompresji, ponieważ zmniejszanie zawartości gazu rozpuszczone* go uprzednio w tkankach zachodzi powoli, zwłaszcza gdy chodzi o tkanki słabo ukrwione (np. kości czy torebki stawowe).

Choroba kesonowa (choroba nurków). Jeżeli dekompresja zachodzi zbyt. szybko’, w przestrzeni międzykomórkowej, śródmiąższowej i wewnątrznaczyniowej tworzą się pęcherzyki gazu. Pojawiają się bóle mięśniowe i stawowe, spowodowane podrażnieniem zakończeń czucia bólu w wyniku miejscowego rozprężania pęcherzyków gazu i związanego z tym rozciągania tkanki. Zaburzenia mikrokrążenia są następstwem głównie zatorów gazowych. Co więcej, drobne pęcherzyki gazu mają skłonność do łączenia się z chylomikronami i lipopro-teinami; tworzy się wtedy emulsja pokrywająca wewnętrzną powierzchnię naczyń mikrokrążenia. Na takiej warstwie emulsji łatwo osadzają się płytki krwi. : Utworzone w ten sposób agregaty płytkowe mogą zapoczątkować wykrzepianie j śródnaczyniowe, prowadzące do zaburzonej perfuzji i niedotlenienia tkanki, w krańcowych przypadkach nawet do martwicy.

Ilość gazów rozpuszczonych pod zwiększonym ciśnieniem w tkankach i cieczach ustrojowych zależy od wysokości ciśnienia (tj. od stopnia hiperbałj rii), czasu ekspozycji na zwiększone ciśnienie i rodzaju tkanki. Azot np. roz-puszcza się pięciokrotnie lepiej w tkance tłuszczowej niż we krwi. W warunkach postępującej dekompresji szybkość oddawania przez tkanki gazu uprzednio w nich rozpuszczonego zależy nie tylko od szybkości wyrównywania! III

----—

" Zjawisko nie ogranicza się do dekompresji w sensie normalizacji ciśnienia wyższego niż atmosferyczne; podobne objawy występują wskutek dekompresji względnej, spowodowanej np. bardzo szybkim wznoszeniem samolotu na duże wysokości.