strona (72)

laski), potrzebnych przy wykonywaniu tej czynności.

Równolegle z momentem opuszczenia barierek wprowadza się naukę trzech nowych elementów:

1)    chodzenie po podłożach o zmiennej twardości,

2)    chodzenie z pokonaniem różnicy poziomów,

3)    naukę padania (u osób, u których choroba wywołała trwałe kalectwo w kończynach dolnych).

Najmniej kłopotów, ze względu na stabilność, sprawia twarde podłoże, takie jak podłogi budynków mieszkalnych, asfalt, beton. Inne rodzaje, bardziej miękkie, wymagają od inwalidy większego wysiłku przy poruszaniu się po nich. Do tych ostatnich zalicza się np. trawę, piasek czy śnieg. Pacjentów przygotowuje się do tych spodziewanych trudności już w początkowej fazie nauki chodzenia, przez poruszanie się po materacach gąbkowych, ułożonych na normalnych podłożach. W miarę nabywania sprawności lokomocyjnej dąży się do opuszczania budynku i prowadzenia zajęć na naturalnych podłożach. Początkowo należy zapewnić bardzo dobrą asekurację.

W nauce chodzenia po schodach należy kierować się następującymi zasadami. Rozpoczynamy naukę na schodach tzw. niskich, mieszkalnych z poręczą. Jeżeli poręcz wypada z lewej strony pacjenta, poleca się kulę z lewej kończyny górnej przełożyć do prawej i uchwycić ją koło wsparcia dłoniowego prawej kuli — równolegle do podłoża (ryc. 40).

Lewa kończyna górna oparta o poręcz schodów, prawa przeniesiona zostaje na pierwszy stopień. Pierwszy krok wykonuje zdrowa kończyna dolna lub lepsza funkcjonalnie. Chorą dostawiamy. Utrudnienia polegają na rezygnacji ze stałego podparcia na poręczy i przejściu na dwie kule albo próbach chodzenia naprzemiennego. Przy schodzeniu ze schodów wykonuje się te same czynności z tą różnicą, że chora kończyna pierwsza wykonuje krok. Zdrowa lub lepsza funkcjonalnie jest dostawiana. Inaczej można to określić w ten spo-

Ryc. 40. Pacjent przygotowany do wejścia na schody. Prawidłowo trzymana kula łokciowa, z której pacjent nie korzysta przy wchodzeniu.

sób, że „chora kończyna opuszcza się na zdrowej". Po opanowaniu umiejętności chodzenia na niskich schodach, przenosimy naukę na wysokie, tzw. komunikacyjne schody.

Niekontrolowany upadek może mieć dla chorego przykre następstwa. By go przed tym częściowo ustrzec, prowadzimy od momentu opuszczenia barierek naukę padania, wdrażając podopiecznemu odpowiednie zasady:

1.    Nie bronić się przed upadkiem za wszelką cenę.

2.    W momencie zachwiania równowagi od razu odrzucić od siebie kule.

3.    Każdy upadek prowadzić tak, by wylądować w leżeniu przodem. W tym celu należy stosownie do sytuacji wykonać w powietrzu ćwierćobrót lub półobrót.

4.    Siłę uderzenia o podłoże amortyzować przez ugięcie kończyn górnych w stawach łokciowych.

72