Untitled7

110 Rezultaty polityki neoliberalnej. ..

Wynika z niej, że W. Brytania w latach 80. nie uzyskała wzrostu ekonomicznego , lecz przeciwnie - nastąpiło jego obniżenie w porównaniu tak /. poprzednim 10-leciem, jak i z takimi krajami, jak Austria, Szwecja i Australia, które w zasadzie urzeczywistniały założenia „welfare State”. Jest zarazem faktem, że wynik lepszy niż W. Brytania uzyskały USA (nie przekraczając jednak poziomu osiągniętego przez kraje nadał opierające się na modelu „welfare State”). W sumie dane nie wskazują na wielki sukces „rewolucji thatche-rowskiej”²⁶.

Dla zobrazowania jej wyników nader istotna jest ocena stanu zatrudnienia. W latach 1945-1973 bezrobocie w W. Brytanii nic przekraczało 3% ogółu zatrudnionych i uważano ją za wzór kraju, który osiągnął jeden z podstawowych celów „welfare State”, jakim była polityka „pełnego zatrudnienia”. Rządy M. Thatcher przyniosły drastyczny regres w lej dziedzinie. Świadczą o tym następujące dane OECD:

Przeciętny poziom bezrobocia w Wielkiej Brytanii w latach 1960-86

Lala 60.	1,5%
Lata 1968-73	2,4%
Lata 1974-79	4,2%
Lata 1980-86	- 10,1%

Na tym tle należy odnotować, że W. Brytania, mając w latach 1960-1967 najniższy, wynoszący zaledwie 1,5% poziom bezrobocia (w porównaniu ze Szwecją - 1,6%, Australią - 1,9%, Austrią - 2,0%, Kanadą, 4,8%, USA -5,0%), stanowiący zaledwie połowę przeciętnego poziomu dla krajów OECD - wynoszącego wówczas 3,1%), w 1988 r. zajęła najwyższą pozycję, z bezrobociem wynoszącym 10,1% (w tymże czasie Kanada - 9,8%, USA - 7,8%, Australia - 7,6%, Austria - 3,3%, Szwecja - 2,8% oraz przeciętna dla krajów OECD - 7,8%).

Roczne przeciętne bezrobocie w okresie 1975-79 i 1980-84²⁷

	1975-79	1980-84
Austria	1,9	3,2
Szwecja	L9	2,8
Wielka Brytania	5,4	10,7
USA	6,9	8,1
OECD/Europa	5,4	9,8

^y' Bardziej szczegółową analizę efektów ekonomicznych polityki prywatyzacji w Wielkiej Brytanii zawiera praca M. Dunn i S. Smith, „Economic Policy and Privalisation”, (w:) S-P. Savage, L. Robins (red.), Public Policy under Thatcher, London 1990, s. 43.

²⁷ Wg R. Mishra, The „Welfare..., op. cit., s. 129.

Powyższe dane, a także dane z tabeli 7 wskazują na przykładzie „rewolucji thatchcrowskiej”, że efekty prywatyzacji nie okazały się zgodne z zapowiedziami prominentów myśli neoliberalnej i nie spełniły nadziei na sukces. Tabela 8 świadczy o tym, iż dynamika dochodu narodowego w W. Brytanii w latach 1973-79 była mniejsza niż poprzednio.

Tabela 8. Wzrost gospodarczy 1970-88 (w % PNB)

Rok	Australia	Austria	Kanada	Szwecja	Wielka Brytania	USA	OECD
1970	-6,3	6,4	2,6	6,5	2,2	-0,3	2,7
1971	5,9	5,1	5,8	0,9	1,7	2,8	3,5
1972	3,9	6,2	5,7	2,3	3,2	5,0	5,1
1973	5,9	4,9	7,7	4,0	7,1	5,2	5,8
1974	1,4	3,9	4,4	3,2	-1,8	-0,5	0,6
1975	2,6	-0,4	2,6	2,6	-1,1	-1,3	-0,5
1976	3,6	4,6	6,2	1.1	2,9	4,9	4,7
1977	0,8	4,4	3,6	-1,6	2,2	4,7	3,7
1978	3,4	0,5	4,6	1,8	3,6	5,3	4,2
1979	3,4	4,7	3,9	4,0	2,7	2,5	3,2
1980	2,0	3,0	1,5	1,4	-2,4	-0,2	1,1
1981	3,1	-0,1	3,7	-0,3	-1,2	1,9	1,6
1982	0,2	1,1	-3,2	0,8	1,6	-2,5	-0,5
1983	0,2	22	3,2	2,4	3,3	3,6	2,7
1984	6,7	1,4	6,3	4,0	2,6	6,8	4,9
1985	5,5	2,8	4,3	2,1	3,6	3,0	3,2
1986	1,8	1.7	3,3	1,2	3,3	2,9	2,8
1987	4,4	1,3	3,9	2,8	4,5	2,9	3,1
1988	3,8	4,2	4,5	2,1	3,7	3,9	4,1

Źródło: OECD (1988:170); OECD (1989:1972).

Co więcej, w końcu lat 80. produkcja przemysłu brytyjskiego była na poziomie z końca lat 70. Mimo znacznie wyższego w porównaniu z latami 70. wzrostu bezrobocia koszty produkcji wzrosły od początku lat 80. o ok. 7,5% w skali rocznej, osiągając w 1989 r. 9,0% w skali rocznej.