WSP J POL42

Główne cechy języka ogólnopolskiego XX wieku.

Wpływy angielskie jak również wtargnięcie wielu internacjonali-zmów wywołane zostały szybkim rozwojem techniki, rozpowszechnianiem się nowych wynalazków (komputeryzacja), ogromnym rozwojem turystyki, wreszcie wielką atrakcyjnością kultur}' anglo-amerykańskiej, która opanowała niektóre dziedziny, np. muzykę popularną. Język angielski stał się językiem międzynarodowym, a jego znajomość, wobec wzmożonych kontaktów międzynarodowych naukowych czy turystycznych, jest konieczna dla młodego Polaka z szerszymi ambicjami.

Tak więc wpływy angielskie, które w okresie międzywojennym zaznaczał}’ się tylko w niektórych dziedzinach, jak sport i turystyka, znacznie się rozszerzyły i język polski wręcz musi rywalizować z językiem angielskim w’ pewnych zakresach nauki i kultury.

Po II wojnie światowej nastąpiła inwazja nowych wyrazów związanych z rozw'ojem techniki. Oblicza się, że w tym czasie przybyło około 30 000 nowych wyrazów. Wiele z nich nie wchodzi do języka ogólnego, funkcjonując tylko w zamkniętych kręgach specjalistów’, ale wiele jednak weszło do języka potocznego, codziennego, jak kemping, folder, komputer, ksero, wideo, nie mówiąc już o dawniej przyswojonych, jak radio, magnetofon, telefon. Ze są to głównie wyrazy obce, zbudowane najczęściej z elementów’ grecko-ła-cińskich, o charakterze międzynarodowym, mówi się o internacjonalizacji leksyki polskiej. A że dużo terminów’ wzbogaciło język ogólny, mów'i się o terminologizacji leksyki ogólnej.

Terminy żyją dalej sw^roim życiem, nieraz nabywają nowego, przenośnego znaczenia, np. ruszać się jak automat, kalejdoskop wrażeń, kino ‘śmieszne wydarzenie’. Niestety równolegle z terminologizacją leksyki zanikają stare obrazowe przenośnie i powiedzonka związane z przyrodą i życiem wiejskim, np. patrzeć wilkiem, groch o ścianę.

Rozw’ój przemysłu, masowość współczesnej produkcji powołały do życia nowy typ wyrazów: nazwy firmowe. Nazwa firmowa ma charakter mieszany, jest czymś pośrednim między nazwą własną a pospolitą, co się znamiennie przejawia w kontrowersjach na temat pisowni: fuit czy Fiat}

Socjalistyczna centralizacja upaństwowionego życia społecznego przejawiła się w jeszcze jednej charakterystycznej cesze słownictwa okresu Polski Ludowej. Sterowanie wszystkimi dziedzinami życia, koncentracja prasy, a także zatarcie podziałów między starymi warstwami społecznymi dało efekt w postaci unifikacji współczesnego słownictwa. Zauważa się więc obecnie zanik wielu tradycyjnych regionalizmów, zbliżają się do siebie słownictwo mówione i pisane i podczas gdy wariantowość w’ leksyce na początku XX w’, była rozległa, pod koniec XX w. dublety semantyczne są zjawiskiem wyjątkowym. Inna sprawa, ze owo ujednolicanie słownictwa sięga czasem za daleko, przekracza granicę, za którą znajdują się już obszar}’ odmian językowych marginesu społecznego - tak przenikają do języka ogólnego potocz-