WSP J POLN254104

NfKwy wodne 423

ikr&a i inne. Nazwy te nie znajdują objaśnienia na gnincie języków słoweńskich. W ich interpretacji zaszły w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat .stotne różnice. Początkowo próbowano je przypisywać konkretnej niesło-- :ańskiej grupie językowej (Tadeusz Lehr-Spławiński, Mikołaj Rudnicki, Tadeusz Milewski). Na przykład Wierzyca uważana była za nazwę germańską, .Vysa i Raba - za nazwy ilirskie itp. Natomiast obecnie coraz liczniejsza grapa uczonych przyjmuje, że nazwy przedsłowiańskie należą najogólniej c archaicznej warstwy indoeuropejskiej i nie przypisuje ich konkretnym ugrupowaniom językowym. Niektórzy badacze posługują się - w odniesieniu do tych nazw - pojęciem hydronimii staroeuropejskiej. Wspólne cechy strukturalne nazw „staroeuropejskich’’ stwierdza się w wielu krajach Europy, od Hiszpanii i Włoch po Skandynawię i Litwę.

W polskiej hydronimii nazwy przedsłowiańskie stanowią około 1%. Część z nich poddana została tylko adaptacji fleksyjnej do systemu słowiańskiego: nazwy rodzaju żeńskiego mają końcówkę -a, np. Reda, Plena, zaś nazw v rodzaju męskiego zakończone są na spółgłoskę, np. Liw, Ner. Niektóre rdzenie indoeuropejskie stały się podstawami późniejszych nazw powsta-ch już na gruncie słowiańskim, np. Wiślica od Wisła, Regdlica od Rega, Janka od Jana itp.

II. Nazwy o cechach wspólnych dla hydronimii całego obszaru słowiańskiego są częścią słow-iańskiego systemu toponimicznego i mają wiele cech wspólnych z innymi nazwami geograficznymi (terenowymi i miejscowymi). Pomimo rozpadu pierwotnej wspólnoty prasłowiańskiej i podziału jej na ••• .ele języków toponimia słowiańska, w^r tym nazwy wodne, zachowała do izis zdumiewająco jednolity charakter. Odnosi się to zarówno do leksyki :: ponimicznej, jak i do struktur}’ nazw.

Wśród słowiańskich nazw wodnych na terenie Polski wyróżniane są następujące typy strukturalne:

1.    Nazwy przeniesione bez zmiany w ich budowie z kategorii wyrazów pospolitych do kategorii nazw własnych, np. przymiotniki biała, sucha stają sit nazwami rzek Biała, Sucha lub rzeczowniki struga, topiel nazwami rzek lub jezior Struga, Topiel.

2.    Nazwy tworzone od wyrazów pospolitych za pomocą derywacji suii-ksalnej, np. od wyrazu biała powstaje nazwa rzeki Białka, od struga - Strążysko, od rak - Rakówka. Typowymi formancami słowotwórczymi tworzącymi nazwy rzeczne na obszarze Polski są: formanty rzeczownikowa -ica (■yca) )raz -nica, -owica; -ka i pochodne: -ówka, -anka, -inka, -awka, Nazwy rzeczne przymiotnikowa tworzone są przede wszystkim przez formanty -sk-,

-n-, np. Brzezińska, Skoszowa, Policzna. Ogromna większość polskich r.azw rzecznych ma rodzaj gramatyczny żeński, tj. zgodny z rodzajem gramatycznym wyrazów: rzeka, woda, struga, zaś ogromna większość nazw jezior - rodzaj gramatyczny nijaki, zgodny z rodzajem wyrazu jezioro,