zdjęcie

ZNAWSTWO - DZIFJE I METODA

Znawstwu - jednemu z wielu obecnie sposobów uprawiania historii sztuki, nie poświęcono odrębnej syntezy czy zarysu historycznegoW opracowaniach poświęconych historii historii sztuki zagadnienie znawstwa pojawia się zwykle marginalnie, zarazem wprowadzając zamieszanie w syntetycznym przeglądzie metod i kierunków dyscypliny^{1 2} Pozbawione metody - wymyka się rozważaniom metodologicznym. Bardzo często znawstwo sprowadza się jedynie do opowieści o swych wielkich bohaterach lub ogranicza się do prezentacji metody Morellego. której jako pierwszej i sformułowanej dostatecznie precyzyjnie poświęca się jednak nazbyt wiele miejscu w stosunku do tego, jak jest ona i jak zawsze była mało przydatna.

Obecne znawstwo ma bardzo bogatą prehistorię, wyrasta z działalności szesnasto- i siedemnastowiecznych diletianti, virtuosl i amatorów. Ta prehistoria była wielokrotnie omawiana; związana z dawnym kolekcjonerstwem, mecenatem, historią gustu artystycznego i teorią sztuki jest rozległym i wdzięcznym polem badań. Natomiast historia znawstwa wymyka się i syntezie, i ocenie, od tego momentu, od którego próbuje się ono dopracować metody, znaleźć narzędzia i kryteria badawcze, gdy staje się częścią naukowej historii sztuki. Prezentując problemy

35

1

Ważniejsze opracowania poruszające problem znawstwa W.G. ConsłaWe, Art History and Cotmoaseunhip, Cambridge 1931; R. Oflhcr, Comoissamhip^ .ArtJtew^^OH 951. nr 1, ss. 24-23, (55-63; Art History as a Disapline Winterthur Seminar on Multum Opera-tiari and Connoisseurship, Winterthur 1961. J. Akermm. Art and Artktoiogy, New York 1963, s. 203-211; R. Wollcnheim, Gknmu Manili and the origins oj scientijlc connoi-sseunhtp, w On Art and the Moimi. Cambridge 1974, s. 177-201; J Pope-Hennessy. Con-muteunhip, w. The Siudy and Critlcism oj Italian Sculpture. New York 1980; E. Gom-bnch, Rhetorięue de Tattribinon. Reductio ad absurdum. Jtcvue de Fart", 42. 197S, s 23-25; A Chastel. L tdentue du tableau: ambiuons et Umila de 1‘attribuiion. „Rcvue de 1‘arT. opctl, s 4-14; F. Haskell, Un martyr de 1'attribution, „Rcvuc de Fart", op. cii, s 77-18; C Gtbaoo-Wood. StudiaJ&Jhf Theory oj Connoisseunhip Jrom Yasari to Monlll, New

*~Yert-Loadon 1988.

2

E Por L Yenturi, Hutory oj Art Criticum, New York 1964. t 229-236; U. Kultermann, Oeechckte der Kunstgachichte. Wleń - DOsseldorf 1966, ss. 251-262, 192-199; E. Klcin-bwar. Modern Penpeettm in Watem Art History, New York 1971, s. 43*48; M. Roskill. Whw k An History, London 1976, s. 19-35; G. Bazin, Histotrę de 1'htstoire de l an dr tern* i mu /oun. Ptris 1986. ». 233-256; V Hyde Minor. Art Hutory > History, New York 1994. i. 129-141