zagadnienia egzaminacyjne z teorii literatury (169)

4ćgxx4ak-trzeja4>os\e^flwać.. zaś sens analogiczny wskazuje cel ostateczny. W późnym średniowieczu alegoria został podniesiona do rangi zasady metafizycznej, zgodnie z pr2ć^RajHsre-o-ścisici-adćzi..misdzv stworzeniem. a Stwórcą, który stał s?e autorem Księgi o ■ podwójnym znaczeniu. Alan z Lille pisał: Wszystkie stworzenie świata, niczym ksiąg t odraź, sadła nas zwierciadłem, wiernym znakiem"naśzego ż)^,óia^flaszej^_ŚiniercirnaszegO"stanu‘i-lósu:

K-onióc opowieści o Pilonie...    ;

Kategoria alegorii przybiera zasadniczo dwojaki charakter: pojęcia o charakterze formalnym i semantycznym Bierze się tu.pod uwagę alegorię jako sposób mówienia oraz jako ukryty, głębinowy sens wypowiedzi. Pismo Ś więte okazuje się przekazem, którego język informuje o-rzeczywistości historycznej w sposób bezpośredni, ale równocześnie, pośrednio, jest mewą dotycząca spraw pózahłstoryeznych, moralnych, a takie .rżeczy^wąsiości .transcendentnej^ ale ^meilranscenćeriElncj^^Tpuszukrjc-się-ukryTyeh-softsów Biblii, koustynnjiącyCii_

' wielostopniowy. układ. Ale ponadto usiłuje się charakteryzować naturę przekazu biblijnego ■Jpdą^gćkaai^sęmip^y.^egOi zs szczególnym uwzględnieniem warstwy sańąntyczaei. 2 .tvćk WTsiłków ródxi~się pfźB^caHferŹLaeyt Pfema^w'ięieJd-w'tekst-0 zh^OBig-budowic: ■

_ znaczeniowe’. Analogiczne .pojęcie '^egórii"pojawia się 1 ńTnkćj^tltijC'riarterenic-wiedzyo--

mi tóiogii_N Antonius?: „Opowieści mityczne odlanego zawierajlTW skorupie -wierzchnie], co—, dińcgozaś/u- wewnętrznym jądrze”.

Najbogats-za dokumentację posiada w wiekach średnich myślenie o alegorii w kategoriach znaku lub układu znaków językowych o wielopoziomowym znaczeniu, jawnym,

^: bezpośrednioodczytywanym-i ukrytym, dostcpnyni.7ą.j^ircdnj^cr^ęjn pierwszego. Ten. _ rodzaj'koncepcji alegorii należy do teoretycznego wyposażenia średniowiecznych eg2egctó\v^: Bjjjlii, literatury' i mitologii.

. Alegojęzą była przede ws^stki-injcdaą z metod składających się na całość ęgzegezy •bflŚijiiej-. W Piśmie Świętym doszukiwano się’śerisu^;^egóryc2hego,- rózdraiarieg© szeroko, jako Wszelki senś nadnaturalny, lub wąsko jako sens topiczny, czyli teologiczny. Teoria obu rodzajów' sensu alegorycznego zasadzała się na filozoficzno- teologicznej lezie,-którą, wyznawał rn.in. św'. Tomasz 2 Akwinu, głoszącej, iż stworzona pt2ez Boga -rzeczywistość luozka i naturalna ma jednocześnie charakter symboliczny, jest jakby znaczącą formą-di a • innych porządków', dla faktów wyższego rzędu; rzeczy są zarazem znakami. Ale to przekonanie odnosiło się do rzeczy „prawdziwycif^³- me zrń^^nyctor^bibKsryeeteeria — rzeczy- symboli musiała się skomplikować. Ma pierwszym miejscu był przekaz słowny wraz

_ze swym literalnymi seasem( zwany tez sensem historycznym)’. Znaczenie literalne tworzyło

plan „rzeczowych^faktów' sermotycznyćlęijósyłajacych^_do4rmychTk-rcgów-serp.antylci.---

Roland Barthes zmobilizował analizę semiologicznądia potrzeb teorii mitu i ukrytych ideologii rządzących współczesnymi milami. Zarówno mit, jak i literaturę określił jako systemy „drugiego stopnia", które wyposażone są w- nadbudowane systemy znaczeniowe typu ideologicznego. Opisując funkcjonowanie współczesnego mitu posłużył sic kategoriami denoęącjj. i konotacji. W micie punktem wyjścia jest znak językowy, posiadający utrwaloną w zwyczajuspołecznym ceno:ac;ę: czyli stosunek zachodzący między treścią znaku a jego zakresem w-języku naturalnym). Proces konoiaCji(czyIi gdy znak staje się nowym znaćzotiiciu) staje sic prezesem mirMnmzaąii gdy ?f?rf zria«/^r>iestaie óię_znaczacym •nośnikiem nowego sensu. Mowy sens ma charakter mitologiczny i ideologiczny żarązem: otóż pod powloką starych, dobrze znanych znaków, które służą tu jako formy, przemyca i narzuca Odbiorcy treści modelujące jego wyobraźnię i ograniczające horyzont wyborpw. Producent miru, .nadawca nowych sensów w starych formach, jest w^r pełni świadomy ideologicznego