ćw 2 cz4

Tabela 4. Uogólniona macierz wypłat dla gier o strukturze „dylematu więźnia"

Tabela 4. Uogólniona macierz wypłat dla gier o strukturze „dylematu więźnia"

Gracz 2

Kooperacja    Oportunizm

Kooperacja

Gracz I

Oportunizm

nagroda za kooperację, nagroda za kooperację	wypłata „frajera", wyplata pokusy
wyplata pokusy, wypłata „frajera"	kara za oportunizm, kara za oportunizm

Inny przykład. Wyobraźmy sobie dwie wsie położone po dwóch stronach tego samego jeziora, z którego czerpią wodę. Obie wsie ponoszą koszty gospodarki wodnej, w skład których wchodzą koszty oczyszczania ścieków i koszty uzdatniania wody. Oczyszczenie ścieków jednej wsi kosztuje 20 tys. zł miesięcznie. Koszty uzdatniania wody to 30 tys. zł dla każdej wsi, jeśli żadna z nich nie oczyszcza ścieków, i 15 tys. dla każdej wsi, jeśli tylko jedna spuszcza nieoczyszczone ścieki do jeziora. W przypadku gdy obie wsie oczyszczają ścieki, nie ma potrzeby uzdatnia wody. Macierz wypłat dla opisanej sytuacji wygląda jak w tabeli 5.

Tabela 5. Macierz wypłat dla przykładu - Oczyszczanie ścieków

Wieś 2

Oczyszczać ścieki    Nie oczyszczać ścieków

Oczyszczać ścieki Nie oczyszczać ścieków

(-20, -20)	(-35,-15)
(-15,-35)	(-30, -30)

Wieś 1

Opisana sytuacja ma strukturę „dylematu więźnia”. Pokusą dla każdej wsi jest liczenie na to, że wieś po drugiej stronie jeziora będzie oczyszczać ścieki i będzie można ograniczyć koszty własnej gospodarki wodnej do ł5 tys. zł. Prowadzi to do sytuacji, w której obie wsie wydają po 30 tys. zł na uzdatnianie, co jest „karą za oportunizm”, podczas gdy ,nagrodą za solidarną kooperację” mogłoby być ograniczenie kosztów do 20 tys. zł (o kwestiach ekologii nie wspominając).

W realnym świecie ciągle spotykamy takie pułapki i mimo iż interes dla obu stron z kooperacji jest oczywisty, to jednak gracze często ulegają pokusie , jazdy na gapę”. Jednym ze sposobów rozwiązania „dylematu więźnia” jest zacieśnienie związków między graczami w celu wypracowania wzajemnego zaufania stron.

Odwołując się do wspomnianej historii gangsterów, takim sposobem może być „kultura organizacyjna” mafii, kreująca między członkami więzi quasi-rodzinne. Nie należy zakładać, że kolega z gangu mnie „wystawi” - bo „brat” nie zrobi czegoś takiego „bratu”. Innym sposobem jest zmiana struktury wypłat w grze. Gangster nie wyda gangstera, bo z jego punktu widzenia rzeczywista wypłata związana z wyjściem na wolność jest gorsza od długoletniego więzienia - ze względu na niemal pewną i okrutną zemstę mafii. W przypadku wsi współpraca może zostać narzucona przez prawodawcę, przez zmianę struktury wypłat. Przykładowo, jeśli za odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków do jeziora trzeba by zapłacić 10 tys. zł miesięcznie, wówczas znikłaby pokusa działań oportunistycznych.

Szczególnym przypadkiem są gry mające strukturę „dylematu więźnia” o charakterze iteracyjnym (powtarzające się wielokrotnie). Eksperymenty i symulacje wskazują, że w takiej sytuacji najlepiej sprawdza się strategia, którą można określić jako „przyjazne wet za wet”. Grę należy zaczynać od kooperacji i nigdy nie „zdradzać” jako pierwsza strona. W przypadku „zdrady” drugiej strony, należy ją ukarać, stosując ten sam co ona wariant postępowania. Mimo odwetu (po ukaraniu „zdrady”) należy być gotowym do podjęcia na nowo kooperacji.

Problem do dyskusji

Podaj przykład rozwiązania z zakresu Wspólnej Polityki Rolnej (ang. CAP) Unii Europejskiej, które ma na celu „przymuszenie” graczy do zachowań kooperacyjnych poprzez ograniczenie pokusy działań oportunistycznych. Czy Twoim zdaniem, rozwiązanie to jest uzasadnione?

Organizacja pracy

□    Układ ławek - klasyczny.

□    Praca w grupach dwuosobowych.

□    Czas - około 30 minut.

□    Dodatkowe wyposażenie - kalkulator.

Opis sytuacyjny

Rozpocząłeś dorywczą pracę jako sprzedawca w uczelnianym kiosku ze skryptami, podręcznikami i artykułami biurowymi prowadzonym przez panią Czesię. Od zeszłego roku studenci dopytują się o skrypt do nowo wprowadzonego przedmiotu. Skrypt wydaje Oficyna Wydawnicza SGH, a wy dotychczas sprzedawaliście na zasadzie komisu tylko pozycje publikowane przez Wydawnictwo SGGW. Ponieważ zapotrzebowanie wydaje się spore, pani Czesia rozważa złożenie zamówienia

19