zeszyt ćwicz strA

Ojciec nasz, gdy o rozrzutności tej pary słyszał, zwykł był kiwać znacząco głową i gwizdać do tego, co miało być wyrażeniem dezaprobaty. Raz pamiętam, gdy mój brat szumnie zajeżdżał przed dom, anonsując się trąbką, ojciec wyszedł na przywitanie w czarnym żupanie, podwiązany paskiem św. Franciszka, czyli zwykłym sznurem, podśpiewując:

-Tratata, tratata, nie ma dusiów³ u tata...

Siostra moja, także starsza ode mnie, od dawna już zamężna była za chorążym Janem Nepomucenem Antonim Czempielińskim. [...]

Tryb życia rodziców moich był dość jednostajny, jak to zwykle na wsi: wstawali o godzinie szóstej, po kawie o godzinie ósmej kapelan ze mszą świętą wychodził, której matka moja codziennie słuchała, ojciec zaś wtedy, gdy mu zajęcia różne pozwalały. Obiad o godzinie dwunastej. Do stołu oprócz osób familię i rezydentów składających siadał kapelan, metrowie, jacy byli podówczas, panna, jeżeli była z rzędu owych, co je stołowymi nazywano⁴, marszałek dworu dla częstowania z wazy i pilnowania porządku stołowego i służby. Po obiedzie i krótkim wytchnieniu ojciec szedł do kancelarii dla załatwiania swoich interesów, matka zaś do swoich domowych gospodarskich zajęć. Po czym około piątej godziny następowała podwieczorkowa kawa. Dalej, gdy czas i pora pozwalały, wyjeżdżali rodzice do drugiego jakiego folwarku, to zwiedzali różne kąty gospodarskie, pasieki etc. Kolacja latem następowała o godzinie ósmej, ale tak zawsze uważano, żeby ile możności bez świec odbyć ją i użyć jeszcze wieczornej przechadzki. Około dziesiątej na spoczynek się wszyscy udawali. W długie wieczory zimowe czytano gazety, pisma publiczne lub książki, a gdy gość jaki zawitał, chętnie słuchano jego opowiadań.

Tadeusz Rojek, Znaleziony pamiętnik

4 Na podstawie znalezionych w tekście informacji określ czas wydarzeń.

a) Jaka to epoka? Co o niej wiesz?

b) W jakich innych znanych ci utworach akcja rozgrywa się w tym samym czasie?

4 Wymień trzy sposoby, za pomocą których autor analizowanego fragmentu informuje czytelnika o czasie wydarzeń. Każdy sposób zilustruj cytatem.

a) ..................................................................................................................

b)

¹    instygator - w dawnej Polsce urząd odpowiadający funkcji oskarżyciela publicznego (w imię prawa wnosił oskarżenia o zdradę kraju lub obrazę majestatu królewskiego); wiceinstygatorzy działali przy sądach grodzkich i miejskich

²    antiquo morę (łac.) - według dawnego zwyczaju

³    dusie-tu: pieniądze

⁴ panna stołowa - w bogatych domach szlacheckich była to dziewczyna do towarzystwa, szlachcianka, należąca do otoczenia pani domu

5. Czas na powtórzenie

41