IGP3913

Szanujący się uczeń autokrata wyczuwa mimowolnie, że pi wództwo jego kończy się z chwilą zerwania wszystkich wS z klasą. Dlatego też rzadko kiedy uczeń taki stosuje środki presji wobec całej klasy. Ma często greno oddanych mu „di jaciół”, z którymi się solidaryzuje, i których poglądy calkoi podziela. Przyjaciele ci są jedyną ostoją sprawowanej pi niego funkcji przywództwa klasowego. Gdy uczeń autokrata nież i tych oddala od siebie, przestaje pełnić rolę przywói Staje się zwierzchnikiem, nazywanym często przez uczniów ktatorem, kapusiem lub despotą.

Przywódcą na ogół łubianym przez klasę jest przywódca,] mokratyczny. Spotkać go można zwłaszcza wśród uczniów szk średniej. W klasach niższych szkoły podstawowej dominują z guły przywódcy autokratyczni. Przywódcy demokratyczni"; z reguły nie zauważeni przez uczniów w młodszym wieku i cieszą się większym uznaniem z ich strony. W każdym uczeń o demokratycznym stylu kierowania:

—    nie podejmuje decyzji w sprawach ważnych dla kład skonsultowania się z nią i wysłuchania jej opinii na dany ter

—    działa z reguły w porozumieniu z klasą, stara się uzj jej aprobatę dla własnego postępowania związanego ze sprał klasy; unika środków przymusu, stara się wytłumaczyć i pr konać uczniów o słuszności pewnych wspólnych poczynań;

—    liczy się ze zdaniem innych i z uznaniem przyjmuje tykę własnego postępowania;

—    pobudza klasę do aktywności i samodzielności oraz po? zachowywać się swym kolegom z klasy w taki sposób, kt sami uważają za najlepszy.

PPonadto uczeń demokrata chętnie rezygnuje ze swej ft jako przywódca, jeśli tylko zauważy, że w klasie istnieją u< wie, którzy lepiej od niego nadawaliby się na to stanowiskć tym względem miarą wielkości przywódcy demokratyczny — jak twierdzi T. Gordon — stwarzane przez niego takie ki, które przyczynią się w końcu do dobrowolnej utraty wództwa, jakie sprawował poprzednio. Postępuje więc zuj inaczej niż przywódca autokratyczny. Stara się zachować „Władzę” możliwie jak najdłużej. Wybijających się zaś uc

i .klasy w jakiejkolwiek dziedzinie uważa za swych rywali i po-iejmuje z nimi mniej lub bardziej jawną walkę.

^AJczeń demokrata w roli przywódcy nie dba zupełnie o przejedzenie w klasie za wszelką cenę. Często też spełniając taką połę przywódcy nie czuje się wcale w jakiś sposób wyróżniony v klasie lub lepszy, czy bardziej doświadczony od innych ucz-aów. Po prostu włącza się czynnie w rozwiązywanie aktualnych sćblemów klasy i czuje się współodpowiedzialny za wykony-e zadania. Przywódcą staje się niejako samoczynnie, bez jakiego ubiegania się o zajmowaną pozycję w klasie. Ale t wówczas, gdy ma świadomość posiadania władzy, nie a się ponad klasę. Spełnia jedynie swą funkcję jako ius inter par es”.

Przywódca klasowy o cechach demokratycznych, licząc się ze ęm innych, dopuszcza do głosu nie tylko uczniów swej ^r, ale również z uwagą wysłuchuje opinii swych nauczycieli, ten sposób stwarza w klasie dogodne warunki dla celowej .ornej ingerencji czynnika wychowawczego. Niestety — jak .obserwacja życia szkolnego — ingerowanie przez nauczyli w wewnętrzne sprawy klasy nie zawsze przebiega w spo-prawidłowy i odpowiednio do zaistniałej w niej sytuacji gru-

dko zdarza się, że wadliwa ingerencja wychowawcza ;y wpływową i wychowawczo korzystną funkcję, jaką speł-iać może demokratyczny przywódca klasowy. Dzieje się tak ćwczas, gdy pełnionej przez ucznia roli przywódcy w niefor-' * iym nurcie klasy nauczyciel nadaje rangę formalnego przy-a. To znaczy uczeń, który skutecznie przewodził klasie grupie uczniowskiej w sposób nie reklamowany przez nikogo nie dostrzegany jako najbardziej wpływowy wśród ucz-w,_;raptem staje się przywódcą tytularnym, mianowanym przez jrciela jako gospodarz klasy lub przewodniczący zespołu, sposób daje mu się prerogatywy czysto formalnej władzy, reguły dystansuje go w pewien sposób z pozostałymi ucz-lilasy. Już od tej chwili nie spełnia swej funkcji jako wśród równych”, lecz jako uprzywilejowany członek wej. Toteż chyba nie drogą nominacji należy uprawo-_rwne przywódcze stanowiska w klasie, a raczej poprzez

97

Ir w klasie szkolnej